C├íc ph╞░╞íng ph├íp giß║úi nhanh H├│a Hß╗ìc.pdf

Loading ...
Global Do...
News & Politics
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      1 
C¸C PH¦¥NG PH¸P GióP gi¶i nhanh 
bµi to¸n hãa häC 
“ Ph¬ng ph¸p lµ thÇy cña c¸c thÇy ” ( Talley Rand ) 
C¸c em th©n mÕn !!!  
      Víi h×nh thøc thi tr¾c nghiÖm nh hiÖn nay,trong kho¶ng thêi gian t¬ng ®èi ng¾n( 
trung b×nh 1,5ph/c©u ) c¸c em ph¶i gi¶i quyÕt mét sè lîng c©u hái vµ bµi tËp t¬ng ®èi lín, 
trong ®ã bµi tËp to¸n hãa chiÕm mét tØ lÖ kh«ng nhá. Sè liÖu thèng kª tõ kú thi tuyÓn sinh 
§H,C§ võa qua cho thÊy bµi tËp to¸n hãa chiÕm kho¶ng 50% tæng sè c©u tr¾c nghiÖm cña ®Ò 
thi. Do ®ã viÖc t×m ra c¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n hãa häc cã mét ý nghÜa hÕt 
søc quan träng. Trªn c¬ së ®ã cuèn s¸ch “ C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c 
nghiÖm hãa häc’’ ra ®êi nh»m gióp c¸c em cã thÓ «n tËp vµ tËp dît tríc khi bíc vµo kú thi 
tuyÓn sinh §H, C§ n¨m 2008. Trong mçi bµi to¸n thÇy ph©n tÝch vµ gi¶i theo hai ph¬ng 
ph¸p: ph¬ng ph¸p th«ng thêng vµ ph¬ng ph¸p gi¶i nhanh ®Ó c¸c em thÊy ®îc u ®iÓm cña 
viÖc ¸p dông c¸c ph¬ng ph¸p gi¶i nhanh ®Ó gi¶i bµi to¸n hãa. 
§ång thêi thÇy ®· x©y dùng 100 bµi to¸n v« c¬ vµ h÷u c¬ cã thÓ gi¶i nhanh lµm c©u 
TNKQ nhiÒu lùa chän ®Ó c¸c em luyÖn tËp thªm. 
Còng trong khu«n khæ cuèn s¸ch nµy thÇy còng ®Ò xuÊt mét sè nguyªn t¾c vµ vËn dông 
tÝnh qui luËt trong qu¸ tr×nh ¸p dông c¸c ph¬ng ph¸p gi¶i nhanh vµo viÖc gi¶i bµi to¸n hãa 
häc. 
ThÇy xin chóc c¸c em häc thËt tèt, ®¹t ®îc nh÷ng kÕt qu¶ cao trong nh÷ng kú thi s¾p tíi 
®Ó kh«ng phô c«ng mong ®îi cña gia ®×nh vµ b¹n bÌ c¸c em.Sau cïng xin c¸c em h·y nhí 
r»ng:  “Trªn bíc ®êng thµnh c«ng kh«ng cã dÊu ch©n cña kÎ lêi biÕng” vµ “nh©n tµi lµ 
99% lao ®éng må h«i vµ níc m¾t, chØ cã 1% t chÊt bÈm sinh” 
Mäi th¾c m¾c cña c¸c em xin liªn hÖ thÇy hoÆc cã thÓ gÆp trùc tiÕp b»ng c¸ch gäi vµo sè  
sè m¸y :  064.962.988 -0982.70.40.54                                                                      
Trêng THPT NguyÔn V¨n Cõ 
Biªn So¹n: GV §ç Xu©n Hng 
 
 
 
 
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      2 
2.1. Mét sè ph¬ng ph¸p cã thÓ gi¶i nhanh bµi to¸n hãa häc  
2.1.1. Dùa vµo ®Þnh luËt b¶o toµn nguyªn tè vµ b¶o toµn khèi lîng.  
* HÖ qu¶ 1: Trong c¸c ph¶n øng hãa häc, tæng khèi lîng c¸c chÊt tham gia ph¶n øng 
b»ng tæng khèi lîng c¸c s¶n phÈm t¹o thµnh.  
P¦HH: A+ B  C + D 
Th× mA +  mB = mC  + mD 
* HÖ qu¶ 2: Gäi mT lµ tæng khèi lîng c¸c chÊt tríc ph¶n øng  
 
 
Gäi mS lµ tæng khèi lîng c¸c chÊt sau ph¶n øng th× dï cho ph¶n øng x¶y 
ra võa ®ñ hay cã chÊt d ta vÉn mS = mT. 
 HÖ qu¶ 3: Khi cation kim lo¹i kÕt hîp víi anion phi kim ®Ó t¹o ra c¸c hîp chÊt (nh 
oxit, hi®roxit, muèi) th× ta lu«n cã: 
Khèi lîng hîp chÊt = khèi lîng kim lo¹i + khèi lîng gèc phi kim . 
HÖ qu¶ 4: Khi cation kim lo¹i thay ®æi, anion ®Ó sinh ra hîp chÊt míi sù chªnh lÖch 
khèi lîng gi÷a hai hîp chÊt b»ng sù chªnh lÖch vÒ khèi lîng gi÷a c¸c cation. 
§èi víi c¸c bµi to¸n h÷u c¬ còng sö dông ®Þnh luËt BTKL trong qu¸ tr×nh gi¶i mét sè 
bµi to¸n, ngoµi ra cßn sö dông b¶o toµn nguyªn tè trong bµi to¸n ®èt ch¸y. 
- Khi ®èt ch¸y 1 hîp chÊt A th×: 
2
2
2
0
0
O
(
)
O
H
(
)
CO
trong
(
o
n
n
n


®èt ch¸y) 
=> 
2
2
2
0
0
0
O
(
)
O
H
(
)
CO
(
m
m
m


®èt ch¸y) 
Gi¶ sö khi  ®èt ch¸y hîp chÊt h÷u c¬ A (chøa C, H, O) 
A + O2  CO2 + H2O 
mA + 
O
H
CO
O
2
2
2
m
m
m


 
                                               mA = mC + mH + mO 
Trªn c¬ së néi dung vµ c¸c hÖ qu¶ cña c¸c ®Þnh luËt trªn, thÇy tiÕn hµnh x©y dùng mét 
sè bµi to¸n gi¶i nhanh ®Ó lµm c©u TNKQ nhiÒu lùa chän ®ång thêi ph©n tÝch, so s¸nh viÖc ¸p 
dông ®Þnh luËt vµo gi¶i c¸c bµi to¸n víi c¸ch gi¶i th«ng thêng( ph¬ng ph¸p ®¹i sè ®Æt Èn). 
VÝ dô 1: Cho 24,4g hçn hîp Na2CO3, K2CO3 t¸c dông võa ®ñ víi dung dÞch BaCl2 . Sau 
ph¶n øng thu ®îc 39,4g kÕt tña. Läc t¸ch kÕt tña, c« c¹n dung dÞch thu ®îc m(g) muèi 
clorua. VËy  m cã gi¸ trÞ lµ: 
 A - 2,66g 
 
B - 22,6g            C - 26,6g 
 
  D - 6,26g 
* C¸ch gi¶i th«ng thêng: C¸c em tiÕn hµnh viÕt PTHH, ®Æt Èn sè tÝnh khèi lîng cña 
tõng muèi sau ®ã tÝnh tæng khèi l¬ng. 
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      3 
PTP¦: Na2CO3 + BaCl2  2NaCl + BaCO3 
  K2CO3 + BaCl2  2KCl + BaCO3 
§Æt sè mol Na2CO3 lµ x  
 
 
K2CO3 lµ y 
)
mol
(
,
,
n
BaCO
2
0
197
4
39
3


 
Theo ®Çu bµi ta cã hÖ ph¬ng tr×nh:  













1
0
1
0
2
0
4
24
138
106
,
y
,
x
,
y
x
,
y
x
 
mol
,
n
n
CO
Na
NaCl
2
0
2
3
2


 
=> mNaCl = 0,2 x 58,5 = 11,7(g) 
mol
,
n
n
CO
K
KCl
2
0
2
3
2


 
=> m KCl = 0,2 x 74,5 = 14,9 (g) 
=> m = 11,7 + 14,9 = 26,6 (g) 
* C¸ch gi¶i nhanh: 
)`
mol
(
,
n
n
BaCO
BaCl
2
0
3
2


 
¸p dông ®Þnh luËt b¶o toµn khèi lîng: 
2
BaCl
hh
m
m 
= mkÕt tña + m 
=> m = 24,4 + 0,2 x 208 - 39,4 = 26,6 (g) 
=> §¸p ¸n (C) ®óng. 
VÝ dô 2:  Hßa tan 9,14g hîp kim Cu, Mg, Al b»ng mét lîng võa ®ñ dung dÞch HCl thu 
®îc 7,84 lÝt khÝ X (®ktc) vµ 2,54g chÊt r¾n Y vµ dung dÞch Z. C« c¹n dung dÞch Z thu ®îc 
m(g) muèi, m cã gi¸ trÞ lµ: 
A - 31,45g  
B - 33,25(g)  
C - 3,99(g)  
D - 35,58(g) 
* C¸ch gi¶i th«ng thêng. 
PTP¦:  
Mg + 2HCl  MgCl2 + H2 
2Al + 6HCl  2AlCl3 + 3H2 
ChÊt r¾n B lµ Cu 
Dung dÞch C lµ MgCl2 vµ AlCl3. 
)
mol
(
,
,
,
n
H
35
0
4
22
84
7
2


 
§Æt:  nMg = x 
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      4 
nAl = y 


















6
6
27
24
7
0
3
2
54
2
14
9
27
24
35
0
2
3
,
y
x
,
y
x
,
,
y
x
,
y
x
 
Gi¶i hÖ ph¬ng tr×nh: 





2
0
05
0
,
y
,
x
 
Theo ph¬ng tr×nh: 
)
mol
(
,
n
n
Mg
MgCl
05
0
2


 
=> 
)
g
(
,
x
,
mMgCl
75
4
95
05
0
2


 
)
mol
(
,
n
n
Al
AlCl
2
0
3


 
=> m = 
)
g
(
,
,
,
m
m
AlCl
MgCl
45
31
7
26
75
4
3
2




 
  * C¸ch gi¶i nhanh: 
)
g
(
,
,
,
,
x
,
)
,
,
(
m
m
m
Cl
)
Mg
Al
(
45
31
85
24
6
6
5
35
7
0
54
2
14
9










 
VËy ®¸p ¸n (A) lµ ®óng 
VÝ dô 3: Hßa tan hoµn toµn 10g hçn hîp 2 kim lo¹i trong dung dÞch HCl d thÊy t¹o ra 
2,24l khÝ H2(®ktc). C« c¹n dung dÞch sau ph¶n øng thu ®îc gam muèi khan. Khèi lîng muèi 
khan thu ®îc lµ:  
A - 1,71g  B - 17,1g 
 
C - 3,42g 
 
D - 34,2g 
*C¸ch gi¶i th«ng thêng: 
Ký hiÖu 2 khèi lîng A, B hãa trÞ n,m. Khèi lîng nguyªn tö lµ A,B lµ M1. M2, sè mol lµ 
x, y. 
Ph¬ng tr×nh ph¶n øng: 2A +  2nHCl  2ACln + nH2 
2B + 2mHCl  2BClm + mH2 
Theo ®Çu bµi ta cã hÖ ph¬ng tr×nh: 
M1x + M2y = 10 
nx
2  + 
my
2   = 
1
0
4
22
24
2
,
,
,

 => nx + my = 0,2 
¸p dông ®Þnh luËt b¶o toµn khèi lîng ta cã: 
2H
HCl
B
A
BCl
ACl
m
m
m
m
m
m
m
n






 
Thay sè vµo ta cã: 
m = 10 + (nx + my) 36,5 - 0,1 x 2 
= 10 x 0,2 x 36,5 - 0,2 = 17,1 (g) 
 
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      5 
* C¸ch gi¶i nhanh: 
Theo ph¬ng tr×nh ®iÖn li 
2
0
4
22
24
2
2
,
,
,
x
n
n
H
Cl





 
=> mmuèi  = mhKl +  

Cl
m = 10 + 0,2 + 35,5 = 17,1 (g) 
=> §¸p ¸n (B) ®óng 
VÝ dô 4: Trén 5,4g Al víi 4,8g Fe2O3 råi nung nãng ®Ó thùc hiÖn ph¶n øng nhiÖt nh«m. 
Sau ph¶n øng ta thu ®îc m(g) hçn hîp chÊt r¾n. Gi¸ trÞ cña m lµ (g). 
     A - 2,24(g)   
           B- 4,08(g)                           C - 10,2(g) 
 
     D - 0,224(g) 
           E - KÕt qu¶ kh¸c. 
*C¸ch gi¶i th«ng thêng 
2Al + Fe2O3  Al2O3 + 2Fe 
 
Sè mol: 
 
0,2 
0,03 
 
Ph¶n øng: 
 
0,06 0,03     0,03 
0,06 
 
Sau ph¶n øng: 
0 
0,03  
 
0,06 
 
mhh sau ph¶n øng = 0,14 x 27 + 0,03 . 102 + 0,06 x 56 = 10,2 (g) 
 
* C¸ch gi¶i nhanh: Theo ®Þnh luËt b¶o toµn khèi lîng: Tæng khèi lîng c¸c chÊt tham 
gia ph¶n øng b»ng tæng khèi lîng s¶n phÈm: 
mhh sau = mhh tríc = 5,4 + 4,8 = 10,2(g) 
     VËy ®¸p  ¸n (C) ®óng 
VÝ dô 5: §èt ch¸y hoµn toµn m(g) hçn hîp X gåm CH4, C3H6 vµ C4H10 thu ®îc 4,4g 
CO2 vµ 2,52g H2O. 
m cã gi¸ trÞ lµ: 
A - 1,48g 
                    B - 2,48 g 
                       C-14,8g  
 
D - 24,7                            E-Kh«ng x¸c ®Þnh ®îc 
*C¸ch gi¶i th«ng thêng: 
CH4 + 2O2  CO2 + 2H2O 
C3H6 + 4,5O2  3CO2 + 3H2O  
C4H10 + 6,5O2  4CO2  + 5H2O 
§Æt 
4
3 6
4 10
CH
C H
C H
n
x ;n
y ;n
z



 
Ta cã hÖ ph¬ng tr×nh 
x + 3y + 47 = 0,1  
(1) 
2x + 3y + 5z = 0,14 (2) 
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      6 
¸p dông ®Þnh luËt b¶o toµn khèi lîng ta cã: 
16x + 42y + 58z = 4,4 + 2,52 - (2x + 4,5y + 6,5z) x 32 
=> 80x + 186y + 266z = 6,92  (3) 
Gi¶i hÖ ph¬ng tr×nh ta ®îc nghiÖm lµ 
x 0,03
y 0,01
z 0,01





 

 
=> 
4
3 6
4 10
CH
C H
C H
m
0,03 x 16 0,48(g)
m
0,01x 42 0,42(g)
m
0,01x58 0,58(g)
m 0,48 0,42 0,58 1,48g






 



 
*C¸ch gi¶i nhanh: 
X
C
H
4,4
2,52
m
m m
x12
x2 1,2 0,28 1,48(g)
44
18







 
VËy ®¸p ¸n (A) ®óng 
VÝ dô 6: Cho 1,24g hçn hîp 2 rîu ®¬n chøc t¸c dông võa ®ñ víi Na thÊy tho¸t ra 336 
ml H2(®ktc) vµ m(g) muèi natri. 
Khèi lîng muèi Natri thu ®îc lµ: 
A - 1,93 g 
 
B - 2,93 g 
       C - 1,9g  
D - 1,47g 
*C¸ch gi¶i th«ng thêng 
§Æt c«ng thøc cña 2 rîu lµ  
R - OH (x mol) 
 
 
 
 
 
R1 - OH (y mol) 
PTP¦: R - OH + Na  R - ONa + 
1
2 H2 
 
    x 
 
 
x 
 
0,5x 
R1 - OH  + Na  R1 - ONa + 
1
2 H2 
  y 
 
 
y 
 
0,5y 
Theo ®Çu bµi ta cã hÖ ph¬ng tr×nh: 
(R + 17) x + (R1+ 17)y = 1,24 (1) 
0,5x + 0,5y 
= 0,015 
<=> x + y = 0,03  (2) 
=> Rx + R1y = 1,24 - 17 x 0,03 = 0,73 
Khèi lîng muèi natri: 
m = (R + 39)x + (R1 + 39)y 
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      7 
= Rx + R1y + 39(x+y) = 0,73 + 39 x 0,03 = 1,9 (g) 
*C¸ch gi¶i nhanh: 
    

 

  

2
H
H
2
n
0,015mol
n
0,03(mol)
1
R OH Na
R ONa
H
2
 
Theo ®Þnh luËt b¶o toµn khèi lîng: 
m = 1,24 + 0,03. (23 - 1) = 1,9 (g) 
VËy ®¸p ¸n (C) ®óng 
VÝ dô 7: Cho 3,38g hçn hîp Y gåm CH3OH, CH3COOH, C6H5OH t¸c dông võa ®ñ víi 
Na thÊy tho¸t ra 672 ml khÝ( ë ®ktc) vµ dung dÞch. C« c¹n dung dÞch thu ®îc hçn hîp  r¾n Y1. 
Khèi lîng Y1 lµ: 
A - 3,61g 
 
B - 4,7g 
 
C - 4,76g  
 
 
D - 4,04g                E- Kh«ng x¸c ®Þnh ®îc v× thiÕu d÷ kiÖn 
* C¸ch gi¶i th«ng thêng: 
CH3OH + Na  CH3ONa + 
1
2 H2 
CH3COOH + Na   CH3COONa + 
1
2 H2 
C6H5OH + Na  C6H5ONa + 
1
2 H2 
Ta cã 
2
H
0,672
n
0,03(mol)
22,4


 
2
Na
H
Na
n
2n
0,06(mol) m
0,06x23 1,38g





 
1Y
m
3,38 1,38 0,03x2 4,7g




 
* C¸ch gi¶i nhanh h¬n: 
     
2
H
H
n
2n
0,03(mol)


 . V× 3 chÊt trong hçn hîp Y ®Òu cã mét nguyªn tö H linh ®éng  
□
2
2
0,06(
)
Na
mol
H
n
n


 
Theo ph¬ng tr×nh, ¸p dông ®Þnh luËt b¶o toµn khèi lîng: 
1Y
m
3,38 (23 1)x0,06 4,7(g)




 
VËy ®¸p ¸n( B) ®óng 
VÝ dô 8: Chia hçn hîp 2 an®ehit no ®¬n chøc thµnh 2 phÇn b»ng nhau: 
- §èt ch¸y hoµn toµn phÇn 1 thu ®îc 0,54g H2O 
- PhÇn 2 céng H2(Ni, t
0 ) thu ®îc hçn hîp A. 
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      8 
NÕu ®èt ch¸y hoµn toµn A th× thÓ tÝch khÝ CO2 thu ®îc(ë ®ktc) lµ: 
A - 0,112 lÝt  
B - 0,672 lÝt  
 
C - 1,68 lÝt  
D - 2,24 lÝt               
* C¸ch gi¶i th«ng thêng: 
§Æt c«ng thøc tæng qu¸t cña 2 an®ªhit lµ  
CnH2nO (x mol) 
 
 
 
 
 
 
 
CmHmO (y mol) 
PTP¦: 
P1: CnH2nO + 
3n
2  O2  nCO2 + nH2O 
      x   
 
  
nx 
nx  
nx + my = 0,03 
CmH2mO + 
3m-1
2  O2 mCO2 + mH2O 
y 
 
 
 
my my 
P2: CnH2nO + H2 
0
Ni
t
  CnH2n+2 O 
x 
 
 
 
x 
CmH2mO + H2 
0
Ni
t
  CmH2m+2O 
y 
 
 
 
y 
 
CnH2n+2O + 
3n
2  O2  nCO2 + (n+1) H2O 
x 
 
2 
     nx 
CmH2m+2O + 
3m
3  O2  mCO2 + (m+1)  H2O 
y 
 
 
      my 
=> 
2
CO
n
nx my 0,3




 
2
CO
V
0,3x22,4 0,672



 lÝt (ë ®ktc) 
*C¸ch gi¶i nhanh: 
P1: hçn hîp lµ an®ehit no ®¬n chøc 


2
2
CO
H O
n
n
0,03(mol)  
Theo ®Þnh luËt b¶o toµn nguyªn tö vµ b¶o toµn khèi lîng 
1
C(P )
C(A)
n
n
0,03(mol)


 
=> 


2
2
CO (P )
C(A)
n
n
0,03(mol) 


2
CO
V
0,672lÝt(ëdktc)  
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      9 
§¸p ¸n (B )®óng 
 VÝ dô 9: T¸ch níc hoµn toµn tõ hçn hîp X gåm 2 rîu A vµ B ta ®îc hçn hîp Y gåm 
c¸c olefin. NÕu ®èt ch¸y hoµn toµn X th× thu ®îc 1,76g CO2. VËy khi ®èt ch¸y hoµn toµn Y 
th× tæng khèi lîng níc vµ CO2 t¹o ra lµ: 
A - 2,94g 
 
B - 2,48g 
 
C - 1,76g 
 
D - 2,76g 
* C¸ch gi¶i th«ng thêng 
Khi t¸ch níc tõ rîu  olefin. VËy 2 rîu A, B ph¶i lµ rîu no ®¬n chøc. 
§Æt c«ng thøc tæng qu¸t 2 rîu lµ  
CnH2n+1OH (x mol) 
 
 
 
 
 
 
CmH2m+1OH (y mol) 
PTP¦: CnH2n+1OH 
2
4
0
H SO ®
n
2n
2
170 C
C H
H O


 (1) 
 
 
x 
 
 
x 
CmH2m+1OH 
2
4 ®
0
H SO
170 C
 CmH2m + H2O (2 
y 
 
 
 
y 
CnH2n+1OH + 
3n
2  O2  nCO2 + (n+1) H2O 
(4) 
y 
 
 
 
my 
Y: CnH2n vµ CmH2m 
Y + O2 
CnH2n + 
3n
2  O2  nCO2 + nH2O  
(5)  
  x 
 
 
nx 
CmH2m + 
3m
2  O2  mCO2 + mH2O 
 
(6) 
  y 
 
 
my 
Theo ph¬ng tr×nh (3), (4) ta cã: 
nx + my = 
1,76
0,04mol
44

 
Theo ph¬ng tr×nh (5), (6). Sè mol CO2 = nx + my = 0,04  
=> 
2
CO
m
0,04x44 1,76


(g) 
Sè mol H2O = nx + my = 0,04 => 
2H O
m
0,04x18 0,72


(g) 
m = 2,48(g) 
§¸p ¸n( B) ®óng 
* C¸ch gi¶i nhanh: 
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      10 
2
H O
X
Y


 
2
2
C(X)
C(Y)
CO (do X)
CO (do Y)
n
n
n
n
0,04




(mol) 
Mµ khi 
2
O
Y

  sè mol CO2 = 
2
H O
n
= 0,04 mol 






2
2
CO H O
m
1,76 (0,04x18) 2,47(g)  
VËy ®¸p ¸n( B )®óng 
VÝ dô 10: Hçn hîp X gåm rîu no ®¬n chøc A vµ 1 axit no ®¬n chøc B. Chia thµnh 2 
phÇn b»ng nhau. 
- PhÇn 1: BÞ ®èt ch¸y hoµn toµn thÊy t¹o ra 2,24 lÝt CO2(®ktc) 
- PhÇn 2: §îc este hãa hoµn toµn vµ võa ®ñ thu ®îc 1 este. 
Khi ®èt ch¸y este nµy th× lîng níc sinh ra lµ: 
A - 1,8g  
B - 3,6g 
C - 19,8g D - 2,2g 
* C¸ch gi¶i th«ng thêng: 
§Æt CTTQ  A: CnH2n+1OH  (x mol) => CnH2n+2O   
R-OH 
 B: 
'
'
m
2m
2
n
2n 1
C H
COOH (ymol)
C H O


 R' - COOH 
 
 
 
 
 
m = n' + 1 
 
P1: CnH2n+2O  +  
3n
2  O2  nCO2 + (n+1)H2O   ( 1) 
                    x                              nx          
     CmH2mO2 + 
3m-2
2  O2  mCO2 + mH2O     (2) 
         y                                 my          
P2: R - OH + R' - COOH 
2
4 ®
H SO
  R' - COOR   +     H2O  (3) 
                                                    
'
'
n
2n 1
n
2n 1
C H
COOC H 

  
         x              y                                       x  
   






 
 

 
'
'
'
,
n
2n 1
2
2
2
n
2n 1
C H
COOC H
O
n n 1 CO
n
n 1 H O  (4) 
                  x                                                            (n’ + n + 1)x 
Theo ph¬ng tr×nh (1), (2) ta cã : Sè mol CO2 = nx + my = 2,24/22,4 = 0,1 mol  
Theo ph¬ng tr×nh (3), (4) ta cã : Sè mol H2O = (n
’ + n + 1)x = (m+n)x = mx + nx 
= nx +my = 0,1 mol  


2
H O
m
0,1 x 18 1,8(g)  
VËy ®¸p ¸n( A )®óng 
*C¸ch gi¶i nhanh: 
P1:  

2
CO
n
0,1(mol)  
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      11 
Theo ®Þnh luËt b¶o toµn nguyªn tö vµ b¶o toµn khèi lîng 



2
1
C(este)
C(P )
C(P )
n
n
n
0,1(mol)  
 Este no, ®¬n chøc





2
2
2
O
H O
CO
C(este)
n
n
n
0,1 mol  



2
H O
m
0,1x 18 1,8(g)  
§¸p ¸n (A )®óng 
 
NhËn xÐt: §Þnh luËt b¶o  toµn khèi lîng, ®Þnh luËt b¶o toµn nguyªn tè ®ãng mét vai trß 
quan träng trong hãa häc. ViÖc ¸p dông c¸c ®Þnh luËt nµy vµo qu¸ tr×nh gi¶i bµi to¸n hãa 
häc kh«ng nh÷ng gióp c¸c em n¾m ®îc b¶n chÊt cña c¸c ph¶n øng hãa häc mµ cßn gi¶i 
nhanh c¸c bµi to¸n ®ã. NÕu c¸c em kh«ng chó ý tíi ®iÓm nµy sÏ ®i vµo gi¶i to¸n b»ng 
c¸ch ®Æt Èn, lËp hÖ ph¬ng tr×nh. Víi nh÷ng bµi to¸n nhiÒu Èn sè mµ thiÕu d÷ liÖu nÕu 
c¸c em kh«ng cã kÜ n¨ng gi¶i to¸n tèt, dïng mét sè thuËt to¸n: ghÐp Èn sè, lo¹i trõ th× sÏ 
kh«ng gi¶i ®îc c¸c bµi to¸n nµy. NÕu c¸c em ¸p dông tèt c¸c néi dung hÖ qu¶ cña ®Þnh 
luËt b¶o toµn khèi lîng, c¸c em sÏ suy luËn ngay yªu cÇu cña bµi trªn c¬ së PTHH vµ 
d÷ kiÖn ®Çu bµi cho, thêi gian gi¶i bµi to¸n chØ b»ng 1/4 thêi gian gi¶i theo ph¬ng ph¸p 
®¹i sè, qu¸ tr×nh tÝnh to¸n ng¾n gän, dÔ tÝnh. 
2.1.2. Dùa vµo ph¬ng ph¸p t¨ng gi¶m khèi lîng 
Nguyªn t¾c: Dùa vµo sù t¨ng gi¶m khèi lîng khi chuyÓn tõ chÊt nµy sang chÊt kh¸c ®Ó 
x¸c ®Þnh khèi lîng mét hçn hîp hay mét chÊt. 
Cô thÓ: Dùa vµo PTHH t×m sù thay ®æi vÒ khèi lîng cña 1 mol (A  B) hoÆc x mol A 
 x mol B. ( Víi x, y tØ lÖ c©n b»ng ph¶n øng). T×m sù thay ®æi khèi lîng (AB) theo bµi ë 
z mol c¸c chÊt tham gia ph¶n øng chuyÓn thµnh c¸c s¶n phÈm. Tõ ®ã tÝnh ®îc sè mol c¸c chÊt 
tham gia ph¶n øng vµ ngîc l¹i. Ph¬ng ph¸p nµy thêng  ®îc ¸p dông gi¶i bµi to¸n v« c¬ vµ 
h÷u c¬, tr¸nh ®îc viÖc lËp nhiÒu ph¬ng tr×nh trong hÖ ph¬ng tr×nh tõ ®ã sÏ kh«ng ph¶i gi¶i 
nh÷ng hÖ ph¬ng tr×nh phøc t¹p.  
§Ó gi¶i bµi to¸n mét c¸ch nhanh chãng ®èi víi bµi to¸n vÒ rîu, axit, este, axit amin ta 
còng cã thÓ vËn dông ph¬ng ph¸p t¨ng gi¶m khèi lîng ®Ó gi¶i. Cô thÓ lµ: 
* §èi víi rîu: XÐt ph¶n øng cña rîu víi Na 
R(OH)x + Na  R(ONa)x + 
x
2 H2 
hoÆc   ROH + Na  RONa + 
1
2 H2 
Theo ph¬ng tr×nh ta thÊy: cø 1mol rîu t¸c dông víi Na  1mol muèi ancolat th× khèi 
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      12 
lîng t¨ng 23-1 = 22g. 
VËy nÕu ®Çu bµi cho khèi lîng cña rîu vµ khèi lîng cña muèi alcolat ta cã thÓ vËn 
dông ®Ó tÝnh sè mol cña rîu, H2 vµ x¸c ®Þnh c«ng thø ph©n tö cña rîu. 
* §èi víi axit: XÐt ph¶n øng axit víi kiÒm 
R(COOH)x + xNaOH  R(COONa)x + H2O 
hoÆc  RCOOH  + NaOH  RCOONa + H2O 
 
1mol  
 
 
1mol  m 22g 
* §èi víi este: XÐt ph¶n øng xµ phßng hãa 
R-COOR'    +    NaOH        RCOONa   +   R'OH 
1mol  
 
 
       1mol  khèi lîng muèi  lµ 23-R' 
 
VÝ dô 11: Hßa tan 10g hçn hîp 2 muèi XCO3 vµ Y2(CO3)3 b»ng dung dÞch HCl ta thu 
®îc dung dÞch N vµ 0,672 lÝt khÝ bay ra ë ®ktc. C« c¹n dung dÞch N th× thu ®îc m(g) muèi 
khan. m cã gi¸ trÞ lµ: 
A. 1,033g 
 
B. 10,33g 
 
 
C. 9,265g 
 
D. 92,65g 
 
 
* C¸ch gi¶i th«ng thêng 
PTP¦: 
XCO3 + 2HCl XCl2 + H2O + CO2  (1) 
   a 
 
 
a 
Y2(CO3)3 + 6HCl  2HCl3 + 3H2O + 3CO2 (2) 
2
CO
0,672
n
0,03(mol)
22,4


 
§Æt 


3
2
3 3
XCO
Y CO
n
a ; n
b


 
Theo ®Çu bµi ta cã hÖ ph¬ng tr×nh: 




X 60 a
2Y 180 b 10
a 3b 0,03










 
aX + 2bY + 60(a+3b) = 10 
aX + 2bY = 10 - 1,8 = 8,2 
Mµ khèi lîng muèi (m) = 
2
3
XCl
YCl
m
m

 
m = a(X + 71,5) + 2b(Y + 106,5)  m = a(X + 71) + 2b(Y + 106,5) 
= aX + 2bY + 35,5(2a + 3b)  m = (aX  + 2bY) + (71a + 213b) 
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      13 
=>  m = 8,2 + 71(a + 3b) = 8,2 + 2,13 = 10,33 (g) 
* C¸ch gi¶i nhanh: VËn dông ph¬ng ph¸p t¨ng gi¶m khèi lîng. 
Theo ph¬ng tr×nh ta cã: 1mol muèi 

2
3
CO  -> muèi Cl- th×  cã 1mol CO2 bay ra lîng 
muèi lµ 71- 60 =11g 
VËy theo ®Ò bµi m muèi t¨ng: 11 x 0,03 = 0,33 (g)  
      mmuèi clorua  = 10 + 0,33 = 10,33 (g) 
VÝ dô 12: Nhóng 1 thanh nh«m nÆng 50g vµo 400ml dung dÞch CuSO4 0,5M. Sau mét 
thêi gian lÊy thanh nh«m ra c©n nÆng 51,38g. 
1. Khèi lîng Cu tho¸t ra lµ: 
A - 0,64g 
            B - 1,28g 
              C – 1,92g 
   
 D - 2,56 
             E - kÕt qu¶ kh¸c. 
* C¸ch gi¶i th«ng thêng: 
2Al + 3CuSO4    Al2(SO4)3 + 3Cu 
  x  
 
 
 
 
1,5x 
§Æt sè mol  Al ph¶n øng lµ x 
Khèi lîng vËt sau ph¶n øng = mCu gp + mAl cßn d 
= 1,5x x 64 + (50 - 27x) = 51,38 
 x = 0,02 (mol) 
=> khèi lîng Cu tho¸t ra: 0,02 x 1,5 x 64 = 1,92g 
* C¸ch gi¶i nhanh: 
Theo ph¬ng tr×nh cø 2mol Al  3mol Cu khèi lîng t¨ng lµ: 3 x (64 – 54) = 138g 
VËy khèi lîng t¨ng:  51,38 - 50 = 1,38g  0,03mol Cu 
 mCu = 0,03 x 64 = 1,92 (g) 
VËy ®¸p ¸n ( C) ®óng. 
VÝ dô 13: Hßa tan 5,94g hçn hîp 2 muèi clorua cña 2 kim lo¹i A, B, (A vµ B lµ 2 khèi 
lîng thuéc ph©n nhãm chÝnh II) vµo níc ®ùng 100ml dung dÞch X. §Ó lµm kÕt tña hÕt ion 
Cl- cã trong dung dÞch X ngêi ta cho dung dÞch X t¸c dông víi dung dÞch AgNO3 thu ®îc 
17,22g kÕt tña. 
Läc bá kÕt tña, thu ®îc dung dÞch Y. C« c¹n Y ®îc m(g) hçn hîp muèi khan. m cã 
gi¸ trÞ lµ: 
A - 6,36g 
              B - 63,6g                   C – 9,12g 
 
D - 91,2g 
             E - KÕt qu¶ kh¸c 
*C¸ch gi¶i th«ng thêng: 
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      14 
ACl2 +  2AgNO3  2AgCl + A(NO3)2  
BCl2 + 2AgNO3  2AgCl  + BC(NO3)2 
§Æt 
2
2
ACl
BCl
n
x ; n
y


 
Theo ®Çu bµi ta cã: 
(A + 71) x + (B + 71)y = 5,94  
2x + 2y = 0,12 => x + y = 0,06 
Khèi lîng muèi khan gåm A(NO3)2 vµ B(NO3)2 
m = (A + 124)x + (B + 124) y 
= Ax + By  + 124(x+y)  = 1,68 + 124 x 0,06 = 9,12 (g) 
*C¸ch gi¶i nhanh: ¸p dông ph¬ng ph¸p t¨ng gi¶m khèi lîng 
Cø 1mol MCl2 t¹o ra 2mol AgCl th× m 53g 
VËy nAgCl = 0,12 mol 
m muèi nitrat = mKL +  m = 5,94 + 3,18 = 9,12 (g) 
§¸p ¸n (C) ®óng 
VÝ dô 14: Cho  2,84g hçn hîp 2 rîu ®¬n chøc lµ ®ång ®¼ng kÕ tiÕp nhau t¸c dông võa ®ñ víi 
Na kim lo¹i t¹o ra 4,6g chÊt r¾n vµ  V lÝt khÝ H2(®ktc) 
1. V cã gi¸ trÞ lµ: 
A - 2,24 lÝt  
      B - 1,12 lÝt 
 
            C - 1,792 lÝt  
 
 
D - 0,896 lÝt                  E- KÕt qu¶ kh¸c 
2. C«ng thøc cÊu t¹o cña 2 rîu lµ: 
A - CH3OH , C2H5OH 
 
B - C2H5OH, C3H7OH 
C - C3H7OH , C4H9OH 
 
D - C2H3OH, C3H5OH 
* C¸ch gi¶i th«ng thêng 
§Æt CTTQ chung cña 2 rîu lµ: 
n
2n 1
C H OH

 
PTP¦: 
2
n
2 n 1
n
2n 1
1
C H OH Na
C H ONa
H
2


 

 
Theo ph¬ng tr×nh ta cã: 
2,84
4,6
14n 18 14n 40



 
=> 2,84 (14 n +40) = 4,6 (14 n  + 18) 
39,76 n  + 113,6 = 64,4 n  + 82,8 
24,64 n  = 30,8 
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      15 
1
2
n
1
n 1,25
n
2



 


 
lµ CH3OH vµ C2H5OH  
(x mol) 
 (y mol) 
Theo ph¬ng tr×nh ta cã: 
HÖ Ph¬ng tr×nh
32x 46y 2,84
x 0,06
54x 68y 4,6
y 0,02













 


2
H
1
1
n
0,5x 0,5y
0,06
0,02 0,04 mol
2
2






 


2
H
V
0,04x22,4 0,896 lit



 
VËy 1. §¸p ¸n (D) ®óng 
 
2. §¸p ¸n (A) ®óng 
VÝ dô 15: Thñy ph©n 0,01mol este cña 1 rîu ®a chøc víi 1 axit ®¬n chøc tiªu tèn hÕt 
1,2g NaOH. MÆt kh¸c khi thñy ph©n 6,35g este ®ã th× tiªu tèn hÕt 3g NaOH vµ thu ®îc 7,05g 
muèi. CTPT vµ CTCT cña este lµ: 
     A - (CH3COO)3C3H5              B- (C2H3COO)3C3H5         
     C - C3H5(COOCH3)3               D - C3H5 (COOC2H3)3 
* C¸ch gi¶i th«ng thêng 
V× ®Ó ph©n hñy 0,01 mol este cÇn 1,2g NaOH 
Nªn ®Ó thñy ph©n 1 mol este cÇn 120g NaOH hay 

120
3(mol)
40
) 
 Este ®îc t¹o bëi rîu 3 lÇn rîu 
§Æt CTTQ cña este lµ (RCOO)3 R' 
PTP¦ (RCOO)3 R' +3NaOH  3RCOONa + R' (OH)3 
 
 
 
    120g 
3 (R +67) g   
7 
 
 
 
     3g  
7,05g 
 120 x 7,05 = 9 (R +67)  R = 27 
§Æt R lµ CxHy 
x,y nguyªn d¬ng 
 
 
 
y  2x +1 
 12x + y = 27 
x 1 
2 
y 15 lo¹i 3 tháa m·n 
 
 
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      16 
VËy R lµ C2H3 hay CH2 = CH 
* T×m R' 
Cø (71,3 +R') g este cÇn 120g NaOH 
 
6,35g  
 
3g 
 R' = 41 
R' lµ gèc HC no hãa trÞ 3 nªn CnH2n - 1 = 12n +2 -1 = 41 
 
 
 
 
 
 n = 3  CT R'  C3H5 
VËy CT cña este lµ CH2 = CH - COO - CH2 
 
 
 
 
 
 
   | 
 
 
 
CH2 = CH - COO -  CH       (C2H3COO)3C2H5 
 
 
 
 
 
 
   |  
 
 
 
CH2 = CH - COO - CH2 
* C¸ch gi¶i nhanh: 
V× nNaOH = 3neste  este 3 chøc (Rîu 3 chøc + axit ®¬n chøc) 
§Æt c«ng thø este (RCOO)3R' 
(RCOO)3R'      + 3NaOH   (RCOONa)3 + R'(OH)3 
Theo PT: cø  1mol  
 
3mol   1mol th× khèi lîng t¨ng  
23 x 3 - R' = 69 - R' 
 
VËy    0,025mol 
 
0,075mol 
0,025, th× khèi lîng t¨ng: 
 
 
 
 
 
 
 
7,05 - 6,35 = 0,7g 
 0,7 = 0,025 (69-R')  R’ = 41 R': C3H5 
    Meste = 
6,35
254
0,025

 
 mR = 
254 - 41 - 44 x 3
3
  = 27  R: C2H3 - 
VËy c«ng thøc cña este lµ (CH2 = CHCOO)3C3H5 
§¸p ¸n (B )®óng 
2.1.3. Dùa vµo ph¬ng ph¸p khèi lîng ph©n tö trung b×nh , sè nguyªn tö cacbon trung 
b×nh ®Ó x¸c ®Þnh CTPT cña hîp chÊt  v« c¬ vµ h÷u c¬. 
Nguyªn t¾c: Dïng khèi lîng mol trung b×nh M ®Ó x¸c ®Þnh khèi lîng mol c¸c chÊt 
trong hçn hîp ®Çu. 
M1 < M < M2        ( trong ®ã M1< M2 ) 
 §èi víi bµi to¸n v« c¬ viÖc dïng M thêng dïng trong c¸c bµi to¸n x¸c ®Þnh kim lo¹i, 
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      17 
muèi hi®r«xit, oxit cña hai kim lo¹i trong cïng mét chu k× hoÆc trong mét ph©n nhãm chÝnh. 
Dùa vµo khèi lîng mol nguyªn tö cña kim lo¹i trong HTTH tõ ®ã x¸c ®Þnh tªn kim lo¹i. HoÆc 
trong bµi to¸n gi¶i phãng hçn hîp khÝ ( thêng cña nit¬) dïng M trung b×nh còng cã thÓ suy ra 
CTPT cña hîp chÊt khÝ. 
§èi víi bµi to¸n h÷u c¬ th× chñ yÕu dïng ph¬ng ph¸p nµy. Mét khèi lîng c¸c bµi to¸n 
h÷u c¬ dïng ph¬ng ph¸p khèi lîng mol trung b×nh , cßn më réng thµnh sè nguyªn tö cacbon 
trung b×nh, sè liªn kÕt trung b×nh, ho¸ trÞ trung b×nh, gèc hi®rocacbon trung b×nh. 
VÝ dô 16: Hçn hîp X gåm hai kim lo¹i A, B n»m kÕ tiÕp nhau trong cïng mét ph©n 
nhãm chÝnh. LÊy 6,2g X hoµ tan hoµn toµn vµo níc thu ®îc 2,24lÝt hi®ro ( ë ®ktc). 
A, B  lµ hai kim lo¹i: 
A- Li, Na             B- Na, K        C- K, Rb         D- Rb, Cs 
* C¸ch gi¶i th«ng thêng: 
PTHH:  
A + H2O  AOH + 1/2 H2 
 
   
B  + H2O  BOH + 1/2H2 
§Æt nA = x 
; 
nB = y 
Theo ®Çu bµi ta cã hÖ ph¬ng tr×nh: 
 
 
Ax + By = 6,2 
 
 
x + y = 2 x 
2,24
0,2
22,4

 
V× A, B n»m kÕ tiÕp nhau trong 1 PNC. 
* Gi¶ sö  
A lµ Li         7x + 23y = 6,2           
 
   
B lµ Na 
 x + y = 0,2 
* Gi¶ sö  
A lµ Na 
23x + 39y = 6,2 
 
x = 0,1 
 
 
B lµ K 
x + y = 0,2  
 
y = 0,1  (tháa m·n) 
* Gi¶ sö 
A lµ K 
 
A lµ Rb 
 
 
B lµ Rb 
 
B lµ Cs 
VËy A lµ Na, B lµ K 
* C¸ch gi¶i nhanh. 
§Æt c«ng thøc chung cña A vµ B lµ R 
 
 
R   +   H2O      ROH   +   1/2H2 
                 0,2mol  
 
 
    0,1mol 
6,2
M
31(g /mol)
0,2


 
A
B
M
23
M 39



 
lµ tháa m·n 
 
 
y < 0 kh«ng tháa m·n 
 
 
hoÆc 
§Òu kh«ng tháa m·n 
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      18 
VËy ®¸p ¸n (B) ®óng 
VÝ dô 17: Hßa tan 5,94g hçn hîp hai muèi clorua cña hai kim lo¹i A vµ B (biÕt A vµ B 
lµ hai kim lo¹i thuéc ph©n nhãm chÝnh nhãm II) vµo níc ®îc 100 gam dung dÞch X. §Ó lµm 
kÕt tña hÕt ion Cl- trong dung dÞch X ngêi ta cho dung dÞch X t¸c dông víi dung dÞch AgNO3 
thu ®îc 17,22g kÕt tña. C«ng thøc hãa häc cña hai muèi clorua lÇn lît lµ: 
A. BeCl2, MgCl2 
 
B. MgCl2, CaCl2 
C. CaCl2, S rCl2 
 
D. S rCl2, BaCl2 
+ C¸ch gi¶i th«ng thêng. 
ViÕt PTHH:   
ACl2 + 2AgNO3  2AgCl + A(NO3)2 
 
 
 
BCl2 + 2AgNO3  2AgCl + B(NO3)2 
§Æt:   
 
2
ACl
n
 = x ;  
2
BCl
n
y

 
Theo ph¬ng tr×nh ta cã: 2x + 2y = 
17,22
143,5
 = 0,12  x + y = 0,06     (I) 
(A + 71)x + (B + 71)y = 5,94 
 
 
 
 
 
    (II) 
Tõ (I) vµ (II) ta cã: Ax + By = 1,68 
 
 
 
 x + y = 0,06. 
BiÖn luËn: gi¶ sö cã 4 trêng hîp th× chØ cã trêng hîp 
A: Mg (M = 24) vµ B: Ca (M = 40) lµ tháa m·n. 
* C¸ch gi¶i nhanh: §Æt c«ng thøc chung cña hai muèi lµ RCl2 
M  lµ khèi lîng mol nguyªn tö trung b×nh cña hai kim lo¹i A vµ B. 
5,94
M
71 28
0,06

 
  
A
B
M
24(Mg)
M 40(Ca)



 
Lµ tháa m·n.  
 VËy ®¸p ¸n ®óng (B) 
VÝ dô 18: Mét hçn hîp A gåm 2 olefin lµ ®ång ®¼ng kÕ tiÕp nhau. NÕu cho 4,48 lÝt hçn 
hîp A (ë ®ktc) qua b×nh ®ùng dung dÞch br«m d, ngêi ta thÊy khèi lîng cña b×nh t¨ng thªm 
7g. C«ng thøc ph©n tö cña 2 olefin lµ: 
A - C2H4 vµ C3H6  
 
B - C3H6 vµ C4H8 
C - C4H8 vµ C5H10  
 
D - C5H10 vµ C6H12 
* C¸c gi¶i th«ng thêng: 
§Æt c«ng thøc cña 2 olefin lµ CnH2n (a mol)  Cn+1H2n+2 (b mol) 
PTP¦: CnH2n + Br2  CnH2nBr2 
Cn+1H2n+2 + Br2  Cn+1H2n+2Br2 
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      19 
Theo ®Çu bµi ta cã hÖ ph¬ng tr×nh: 


4,48
a b
0,2
(I)
22,4
14na
14n 14 b 7 (II)

 








 
Gi¶i (I) vµ (II): 


a b 0,2
14n a b
14b 7
 






 
=> 14n x 0,2 + 14b = 7 
2,8n + 14b = 7 
0,4n + 2b = 1 => b = 
1 0,4n
2

 
Mµ 0 < b < 0,2 => 1,5 < n < 2,5  
=> n = 2 => n1 = 2  
=> C2H4 
 
 
n2= 3 => C3H6 
* C¸ch gi¶i nhanh: 


7
M
35
0,2
 => M1 < 35 < M2; M1, M2  lµ ®ång ®¼ng kÕ tiÕp. 
M1 = 28 => C2H4 
M2 = 42 => C3H6 
VËy ®¸p ¸n( A) ®óng. 
VÝ dô 19: A, B lµ 2 rîu no, ®¬n chøc kÕ tiÕp nhau trong d·y ®ång ®¼ng. Cho hçn hîp 
gåm 1,6g A vµ 2,3g B t¸c dông hÕt víi Na thu ®îc 1,12 lÝt H2(®ktc). C«ng thøc ph©n tö cña 2 
rîu lµ: 
A - CH3OH, C2H5OH 
 
B - C2H5OH, C3H7OH 
C - C3H7OH, C4H9OH 
 
D - C4H9OH, C5H11OH 
* C¸ch gi¶i th«ng thêng 
§Æt CTTQ cña  
A: CnH2n+1OH  
(a mol) 
B: CmH2m+1OH  
(b mol) 
PTP¦: CnH2n+1 OH  + Na   CnH2n+1ONa + 
1
2 H2 
 
 
a 
 
 
 
 
0,5a 
 CmH2m+1OH + Na  CmH2m+1ONa + 
1
2 H2 
 
b 
 
 
 
 
0,5b 
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      20 
0,5a + 0,5b = 
1,12
0,05
22,4

 
 a + b = 0,1 (I) 
(14n + 18)a + (14m + 18)b = 1,6 + 2,3 = 3,9 (II) 
Gi¶i hÖ 2 ph¬ng tr×nh (I) (II): 
a + b = 0,1 
a + b = 0,1 
14(na+mb) + 18(a+b) = 3,9 
 na + mb = 
3,9 18x0,1 2,1
0,15
14
14



 




na
n 1 b 0,15
n a b
b 0,15
a b 0,1
a b 0,1






 





 
 




 
0,1n + b = 0,15 
 
=> b = 0,15 - 0,1n 
Mµ 0 < b < 0,1 
 0 < 0,15 - 0,1n < 0,1 
 0,5 < n < 1,5  mµ n ph¶i nguyªn 
 n = 1 (m)  C«ng thøc cña 2 rîu CH3OH   
 m = 2  
 
 
 
 
  C2H5OH 
* C¸ch gi¶i nhanh: Theo ph¬ng ph¸p M  
2
n
2n
1
n
2n
1
1
C H
OH Na
C H
ONa
H
2









 
2
R
H
n
n
0,1mol


 
R
1
2
3,9
M
39 M M M
0,1

 
    
M1 = 32 
 
 
 
 
 
 
M2= 46 
C«ng thøc cña 2 rîu CH3OH vµ C2H5OH 
=> §¸p ¸n (A)  ®óng 
2.1.4. ¸p dông ph¬ng ph¸p ®êng chÐo trong bµi to¸n trén lÉn hai dung dÞch, hai chÊt. 
Khi trén lÉn 2 dung dÞch cã nång ®é kh¸c nhau hay trén lÉn chÊt tan vµo dung dÞch chøa 
chÊt tan ®ã, ®Ó tÝnh ®îc nång ®é dung dÞch t¹o thµnh ta cã thÓ gi¶i b»ng nhiÒu c¸ch kh¸c 
nhau, nhng nhanh nhÊt vÉn lµ ph¬ng ph¸p ®êng chÐo. §ã lµ gi¶i bµi to¸n trén lÉn "qui t¾c 
trén lÉn" hay "s¬ ®å ®êng chÐo" thay cho phÐp tÝnh ®¹i sè rêm rµ, dµi dßng. 
Qui t¾c:  
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      21 
+ NÕu trén 2 dung dÞch cã khèi lîng lµ m1 vµ m2 vµ nång ®é % lÇn lît lµ C1 vµ C2 (gi¶ 
sö C1 < C2) 
 
m1
m2
 = 
C2- C
C - C1
  
+ NÕu trén 2 dung dÞch cã thÓ tÝch lµ V1 vµ V2 vµ nång ®é mol/l lµ C1 vµ C2  
  
V1
V2
 = 
C2 - C
 C - C1
  
- S¬ ®å ®êng chÐo 
C2
C
1
C-C
1
C2 - C
C
 
VÝ dô 20: Mét dung dÞch HCl nång ®é 45% vµ mét dung dÞch HCl kh¸c cã nång ®é 
15%. §Ó cã mét dung dÞch míi cã nång ®é 20% th× cÇn ph¶i pha chÕ vÒ khèi lîng gi÷a 2 
dung dÞch theo tØ lÖ lµ: 
A - 1 : 3 
B - 3 : 1 
C - 1: 5 
D - 5:1 
E- kÕt qu¶ kh¸c 
* C¸ch gi¶i th«ng thêng: 
+ Dung dÞch 1: §Æt a1 lµ khèi lîng chÊt tan cña dung dÞch 1 
§Æt m1 lµ khèi lîng dung dÞch cña dung dÞch 1 
 
Theo c«ng thøc: C1% = 
a1
m1
  . 100% 
=> a = a1 . m1 = 45 . m1 
 
Dung dÞch 2: §Æt a2 lµ khèi lîng chÊt tan cña dung dÞch 2 
§Æt m2 lµ khèi lîng dung dÞch cña dung dÞch 2 
 
Theo c«ng thøc: C2% = 
a2
m2
 . 100%  a2 = C2 . m2 = 15 . m2 
Khi trén dung dÞch 1 víi dung dÞch 2 ta ®îc dung dÞch 3 cã nång ®é lµ 20% 
 C3% = 
a1+a2
m1+m2
  = 20  45m1 + 15m2 = 20m1 + 20m2 
 
 
 
 
25m1 = 5m2 
 
m1
m2
  = 
1
5  
 
VËy cÇn ph¶i pha chÕ theo tØ lÖ 1: 5 vÒ khèi lîng gi÷a 2 dung dÞch. 
* C¸ch gi¶i nhanh: ¸p dông qui t¾c ®êng chÐo ta cã: 
 
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      22 
HCl
HCl
45
15
20
20-15
45-20  
=> 
m1
m2
 = 
5
25 = 
1
5 
=> §¸p ¸n (C ) ®óng 
 VÝ dô 21: §Ó ®iÒu chÕ ®îc hçn hîp 26 lÝt H2 vµ CO cã tØ khèi h¬i ®èi víi metan b»ng 
1,5 th× 
2
H
V vµ CO cÇn lÊy ë ®ktc lµ: 
A - 4 lÝt vµ 22 lÝt. 
 
B - 22 lÝt vµ 4 lÝt. 
  
C- 8 lÝt vµ 44 lÝt. 
 
D - 44 lÝt vµ 8 lÝt. 
 
 
* C¸ch gi¶i th«ng thêng: 
§Æt thÓ tÝch cña  H2 lµ V1 
 
 
 
CO lµ V2 
Theo ®Ò bµi ta cã hÖ ph¬ng tr×nh: V1 + V2 = 26 
(1) 
2V1 + 28V2
 V1 + V2
  = 1,5 x 26 = 2,4 
(2) 
Gi¶i hÖ ph¬ng tr×nh (1) (2) 
1
2
1
1
2
1
2
2
V V
26
V 4
2V 28V
2,4(V V )
V
22














 
 
* C¸ch gi¶i nhanh: ¸p dông qui t¾c ®êng chÐo gi¶i: 
2
28
24
22
V
1
V2
H
2
CO
 
 
V1
V2
 = 
2
11   
1
2
V
4lÝt
V
22lÝt





 
 §¸p ¸n (A) ®óng  
VÝ dô 22: Hßa tan 4,59g Al b»ng dung dÞch HNO3 thu ®îc hçn hîp khÝ NO vµ N2O cã 
tØ khèi h¬i ®èi víi hi®ro b»ng 16,75. ThÓ tÝch NO vµ N2O thu ®îc lµ: 
A - 2,24 lÝt vµ 6,72 lÝt  
 
B - 2,016 lÝt vµ 0,672 lÝt 
C - 0,672 lÝt vµ 2,016 lÝt  
D - 1,972 lÝt vµ 0,448 lÝt  
E - KÕt qu¶ kh¸c. 
* C¸ch gi¶i th«ng thêng: 
PTP¦: Al   + 4HNO3  Al(NO3)3 + NO + 2H2O 
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      23 
 
  x  
 
 
 
 
x (mol) 
8Al + 30HNO3  8Al(NO3)3 + 3NO2 + 15H2O 
8
3 y 
 
 
 
 
 y (mol) 
x + 
8
3 y = 0,17 
30x + 44y
 x + y
  = 16,75 x 2  = 33,5 
Gi¶i hÖ ph¬ng tr×nh: 


3x 8y 0,51
3x 8y 0,51
x 0,09
30x 44y 33,5 x y
3,5x 10,5y 0
y 0,03
 






















 
 VNO = 0,09 x 22,4 = 2,106 lÝt 
     
2
N O
V = 0,03 x 22,4 = 0,672 lÝt 
C¸ch gi¶i nhanh: 
Al - 3e  Al3+  
 
 
3
NO
3e NO
  
 
 
 
 
 
 
 
  3x x 
 
 
 
 
 
 
                                                   
3
2
2NO 8e N O
  
 
 
 
 
 
 
            8y         y 
44
30
33,5
3,5
10,5
V N
2
O
VNO
 
2
N O
NO
V
1 x
V
3 y

 
 
3x 8y 0,51
3x y 0


 
 
x
0,09
y 0,03
 

 
§¸p ¸n (B ) ®óng 
VÝ dô 23: TØ khèi h¬i cña hçn hîp khÝ C3H8 vµ C4H10 ®èi víi hi®ro lµ 25,5 
Thµnh phÇn % thÓ tÝch cña hçn hîp ®ã lµ: 
A - 50%;50% 
                B - 25%; 75%   
C - 45% ; 55% 
                 D - 20% ; 80% 
* C¸ch gi¶i th«ng thêng 
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      24 
§Æt: 
3 8
C H
n
a

 
; 
4 10
C H
n
b

 
Theo ®Çu bµi ta cã 
2
hh
hh
H
d
25,5 M
25,5x2 51




 
¸p dông c«ng thøc: 
M  = 
mhh
nhh
 = 
44a + 58b
 a + b
 = 51  
44a + 58b = 51(a+b) 
 51a - 44a + 58b - 51b = 0 
7a + 7b = 0  a = b  
3 8
4 10
C H
C H
V
V

 
 
 
3 8
4 10
C H
C H
%V
%V
50%


 
* C¸ch gi¶i nhanh: 
¸p dông qui t¾c ®êng chÐo ta cã : 
44
58
  51
7
7
V C
3
H
8
VC
4
H
10
TØ lÖ 1:1
 
 §¸p ¸n (A) ®óng 
VÝ dô 24: Cho hçn hîp X gåm 2 este cã CTPT lµ C4H8O2 vµ C3H6O2 t¸c dông víi NaOH 
d thu ®îc 6,14g hçn hîp 2 muèi vµ 3,68g rîu B duy nhÊt cã tØ khèi so víi oxi lµ 1,4375. Sè 
gam cña C4H10O2 vµ C3H6O2 trong A lÇn lît lµ: 
A - 3,6g vµ 2,74g  
B - 3,74g vµ 2,6g 
C - 6,24g vµ 3,7g  
D - 4,4g vµ 2,22g 
* C¸ch gi¶i th«ng thêng: 
MB = 1,4375 x 32 = 46 
 
 Rîu B lµ C2H5OH 
 nB = 
3,68
46
= 0,8 (mol)  
 X: CH3COOC2H5 
 
 
 
 
 
 
HCOOC2H5 
PTP¦: CH3COOC2H5 + NaOH  CH3COONa + C2H5OH 
HCOOC2H5 + NaOH  HCOONa + C2H5OH 
 neste = nmuèi = nrîu = 0,08 mol 
§Æt sè mol CH3COOC2H5 lµ x 
 
 
HCOOC2H5 lµ y 
Theo ®Çu bµi ta cã hÖ ph¬ng tr×nh: 
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      25 
4 8 2
C H O
82x 68y 6,14
x 0,05
m
0,05x88 4,4(g)
x y 0,08
y 0,03











 



 
3 6 2
C H O
m
0,03x74 2,22g


 
* C¸ch gi¶i nhanh: nmuèi = nrîu = 0,08 mol 


muèi
3,68
M
76,75 g / mol
0,08


 
¸p dông quy t¾c ®êng chÐo: 
82
68
76,75
5,25
x mol CH
3
COONa
y mol HCOONa
 
4 7 2
3 6 2
C H O
C H O
m
4,4(g)
x 0,05
x
5
y
3
y 0,03
m
2,22(g)





 







 
2.1.5. Dùa vµo mét sè ®iÓm ®Æc biÖt 
2.1.5.1.Dùa vµo ®Æc ®iÓm cña nguyªn tö khèi 
XÐt vÒ gi¸ trÞ cña nguyªn tö khèi cña mét sè nguyªn tè cã mét sè trêng hîp hîp ®Æc 
biÖt. §ã lµ nguyªn tö khèi cña lu huúnh (S = 32) gÊp ®«i nguyªn tö khèi cña oxi (O = 16); 
Nguyªn tö cña Magiª (Mg = 24) gÊp ®«i nguyªn tö khèi cña Cacbon (C = 12), Nguyªn tö khèi 
cña Cu (Cu = 64) gÊp ®«i nguyªn tö khèi cña lu huúnh (S = 32), gÊp 4 lÇn nguyªn tö khèi cña 
oxi. 
Dùa vµo ®iÓm ®Æc biÖt ®ã, trªn c¬ së mèi quan hÖ gi÷a nguyªn tö khèi víi ph©n tö khèi 
®Ó tõ ®ã ta cã thÓ x©y dùng mét sè bµi to¸n v« c¬. 
VÝ dô 25: Ph©n tÝch mét khèi lîng hîp chÊt M, ngêi ta nhËn thÊy thµnh phÇn khèi 
lîng cña nã cã 50%S vµ 50%O. C«ng thøc cña hîp chÊt M lµ: 
A - SO2  
B - SO3 
C - SO4  
D - S2O3 
*C¸ch gi¶i th«ng thêng: ¸p dông c«ng thøc tÝnh thµnh phÇn % khèi lîng cña nguyªn 
tö trong hîp chÊt ta sÏ tÝnh ®îc thµnh phÇn %  khèi lîng cña S hoÆc O tõ ®ã sÏ chän ®îc 
ph¬ng ¸n ®óng. 
SO2: %S = 
32
32+(16 x 2)  x 100% = 50%  %O = 50% 
SO3: %S = 
32
32+(16 x 3)  x 100% = 40%  %O = 60% 
SO4:  % S = 
32
32+(16 x 4)  x 100% = 33,3%  %O = 66,7% 
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      26 
S2O3: %S = 
32 x 2
 (32 x 2) + (16 x 3)  x 100% = 57%  %O = 43% 
* C¸ch gi¶i nhanh: Dùa vµo ®Æc ®iÓm ®Æc biÖt cña nguyªn tö khèi. ë ®©y nguyªn tö khèi 
cña S gÊp ®«i nguyªn tö khèi cña O  C«ng thøc M lµ SO2 => ®¸p ¸n ®óng lµ( A) 
VÝ dô 26: Cho c¸c chÊt: Cu2S, CuS, CuO, Cu2O. Hai chÊt cã phÇn tr¨m khèi lîng Cu 
b»ng nhau lµ: 
A - Cu2S vµ Cu2O  
B - CuS vµ CuO 
C - Cu2S vµ CuO 
 
D - kh«ng cã cÆp chÊt nµo. 
* C¸ch gi¶i th«ng thêng: TÝnh thµnh phÇn % khèi lîng cña Cu trong tõng hîp chÊt, 
sau ®ã nhËn xÐt kÕt qu¶ vµ chän ph¬ng ¸n ®óng. 
Cu2S:  %Cu = 
64 x 2
(64 x 2) + 32  x 100% = 80% 
CuS:  %Cu = 
64
 64 + 32  x 100% = 92% 
CuO:  %Cu = 
64
 64 + 16 x 100% = 80% 
Cu2O: %Cu = 
64 x 2
(64 x 2) +16  x 100% = 89% 
* C¸ch gi¶i nhanh: Dùa vµo nguyªn tö khèi cña Cu (Cu = 64) gÊp 2 lÇn nguyªn tö khèi 
cña lu huúnh (S = 32) vµ gÊp 4 lÇn nguyªn tö khèi cña oxi (O = 16). Tõ ®ã qui khèi lîng cña 
lu huúnh sang oxi råi t×m xem cÆp chÊt nµo cã tØ lÖ sè nguyªn tö Cu vµ sè nguyªn tö O nh 
nhau. §ã lµ Cu2S vµ CuO. ë ®©y ta coi Cu2S sÏ lµ Cu2O2 CuO 
VËy ®¸p ¸n( C ) ®óng 
VÝ dô 27: Cho c¸c chÊt: CO2, CO, MgO, MgCO3. Hai chÊt cã phÇn tr¨m khèi lîng oxi 
b»ng nhau lµ: 
A - MgO vµ CO 
 
B - CO2 vµ MgCO3 
C - MgCO3 vµ CO  
D - kh«ng cã cÆp chÊt nµo 
* C¸ch gi¶i th«ng thêng: ¸p dông c«ng thøc, tÝnh phÇn tr¨m khèi lîng cña oxi cã 
trong mçi hîp chÊt ®Ó so s¸nh. 
CO2 %O = 
32
 12 + 31 x 100% = 72,7% 
CO  %O = 
16
 12 + 16  x 100% = 57,1% 
MgO  %O = 
16
 24+16 x 100% = 40% 
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      27 
MgCO3 
%O = 
16 x 3
 24+12 + (16 x 3)  x 100% = 57,1% 
VËy ®¸p ¸n( C) ®óng 
* C¸ch gi¶i nhanh: Dùa vµo ®Æc ®iÓm nguyªn tö khèi Mg gÊp 2 lÇn nguyªn tö khèi cña 
C. Ta qui khèi lîng Mg b»ng 2 lÇn khèi lîng C. Ta cã: 
CO2 1C : 2O 
 
MgO  
2C:1O 
CO 1C:1O 
 
MgCO3 
3C:3O 
VËy cÆp cã % khèi lîng oxi b»ng nhau lµ MgCO3 vµ CO. 
 
*NhËn xÐt: C¸c bµi to¸n x¸c ®Þnh % khèi lîng cña c¸c nguyªn tè trong hîp chÊt hoÆc 
x¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö cña hîp chÊt v« c¬ chóng ta nªn dùa vµo mét sè ®Æc ®iÓm ®Æc biÖt 
vÒ gi¸ trÞ nguyªn tö khèi cña mét sè nguyªn tè nªu trªn. Khi gÆp c¸c bµi tËp d¹ng nµy nÕu c¸c 
em kh«ng chó ý nh÷ng ®iÓm ®Æc biÖt ®ã sÏ sa vµo viÖc tÝnh thµnh phÇn phÇn tr¨m theo c«ng 
thøc, dÉn ®Õn viÖc tÝnh to¸n dµi dßng, l©u, mÊt nhiÒu thêi gian gi¶i, cã thÓ kÕt qu¶ cßn nhÇm 
lÉn. Do ®ã viÖc ¸p dông ®Æc ®iÓm ®Æc biÖt nµy gióp c¸c em gi¶i rÊt nhanh chÝnh x¸c trªn c¬ së 
suy luËn. 
2.1.5.2. Dùa vµo ®Þnh luËt b¶o toµn ®iÖn tÝch 
§Þnh luËt b¶o toµn ®iÖn tÝch ®îc ¸p dông trong c¸c trêng nguyªn tö, ph©n tö, dung 
dÞch trung hßa ®iÖn. 
- Trong ph¶n øng oxi hãa - khö th× tæng sè electron chÊt khö nhêng b»ng tæng electron 
chÊt oxi hãa nhËn. VËn dông vµo bµi to¸n oxi hãa - khö ta cã qui t¾c sau: Tæng sè mol electron 
mµ chÊt khö nhêng b»ng tæng sè electron chÊt oxi hãa nhËn. 
- Trong ph¶n øng trao ®æi ion cña dung dÞch chÊt ®iÖn li trªn c¬ së cña qu¸ tr×nh bµi tËp 
®iÖn tÝch ta thÊy cã bao nhiªu ®iÖn tÝch d¬ng hoÆc ©m cña c¸c ion chuyÓn vµo trong kÕt tña 
hoÆc khÝ t¸ch ra khái dung dÞch th× ph¶i tr¶ l¹i cho dung dÞch bÊy nhiªu ®iÖn tÝch d¬ng hoÆc 
ion. 
Trªn c¬ së néi dung cña ®Þnh luËt trªn, thÇy ®· tiÕn hµnh x©y dùng mét sè bµi to¸n ®Ó 
lµm c©u TNKQ nhiÒu lùa chän. 
VÝ dô 28: Hßa tan hoµn toµn 28,8 g kim lo¹i Cu vµo dung dÞch HNO3lo·ng, tÊt c¶ khÝ 
NO thu ®îc ®em oxi hãa thµnh NO2 råi sôc vµo níc cã dßng oxi ®Ó chuyÓn hÕt thµnh HNO3. 
ThÓ tÝch khÝ oxi ë ®ktc ®· tham gia vµo qu¸ tr×nh trªn lµ: (§H khèi B 2007) 
A - 100,8 lÝt  
B - 10,08lÝt  
C - 50,4 lÝt  
D - 5,04 lÝt 
* C¸ch gi¶i th«ng thêng 
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      28 
3 Cu + 8HNO3  3Cu (NO3)2 + 2NO + 4 H2O  
(1) 
NO +
1
2 O2  NO2  
 
 
(2) 
2NO2 +
1
2 O2 + H2 O  2HNO3  
(3) 
nCu = 
28,8
0,45
64

 (mol) 
Theo ph¬ng tr×nh (1): nNO = 
2
3 nCu = 
2
3 0,45 = 0,3 (mol) 
(2): 
2
2
NO
NO
O (2)
NO
1
n
n
0,3(mol)
n
n
0,15(mol)
2




 
(3) 
2
2
O
NO
1
0,3
n
n
0,075(mol)
4
4



 
2
O ph¶n øng
n
0,15 0,075 0,225(mol)





 
2
O ph¶n øng
V
0,225x22,4 5,04lÝt (®ktc)



 
* C¸ch gi¶i nhanh: 
Cu   -   2e  Cu2+   
 
O2 + 4e  2O
2- 
0,45   0,9 
 
 
 
x 
4x 
4x = 0,9  x = 0,225 
 
2
O
V = 0,225 x 22,4 = 5,04 lÝt 
§¸p ¸n (D) ®óng 
VÝ dô 29: Chia hçn hîp 2 kim lo¹i A, B cã hãa trÞ kh«ng ®æi thµnh 2 phÇn b»ng nhau: 
- PhÇn 1 tan hÕt trong dung dÞch HCl, t¹o ra 1,792 lÝt H2(®ktc), phÇn 2 nung trong oxi  
thu ®îc 2,84g hçn hîp axit. Khèi lîng hçn hîp 2 kim lo¹i trong hçn hîp ®Çu lµ: 
A - 2,4g 
B - 3,12g 
C - 2,2g  
D - 1,8g 
E - 1,56g 
* C¸ch gi¶i th«ng thêng: 
PTP¦:  
2A + 2aHCl  2ACla + aH2 
 
 
2B + 2bCHl  2BClb + bH2 
 
 
4A + aO2  2A2Oa 
 
 
4B + bO2  2B2Oa 
nA = x;    nB = y 
 
ax
2  + 
by
2   = 
1,792
0,08 (1)
22,4

 
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      29 
0,5x(2A + 16a) + 0,5y (2B + 16b) = 2,84  
(2) 
Gi¶i (1) (2): ax + by = 0,16 
Ax + 8ax + By + 8by = 2,84 
Mµ M2 KL =  Ax + By 
 Ax + By = 2,84 - 8 (ax + by) 
 
 
= 2,84 - 8 x 0,16 = 1,56g 
 m2KL trong hçn hîp  = 1,56 x 2 = 3,12 (g) 
* C¸ch gi¶i nhanh: ¸p dông ph¬ng ph¸p b¶o toµn electron ta cã: 
A,B lµ chÊt khö, H+, O2 lµ chÊt oxi hãa. 
Sè mol e- H+ nhËn  H2 b»ng sè mol O2 nhËn 
H+  
+ 
 1e-  = 
 
1
2 H2 
0,16  
0,16  
0,18 
O 
 + 
 2e 
   O2- 
0,08  
0,16  
0,08 
 mkl hçn hîp ®Çu = (moxit - mO) x 2 
= (2,84 - 0,08 x 16) x 2 = 3,12 g 
§¸p ¸n (B) ®óng 
VÝ dô 30: Chia 38,6g hçn hîp gåm Fe vµ kim lo¹i M cã hãa trÞ duy nhÊt thµnh 2 phÇn 
b»ng nhau: 
PhÇn 1: Tan võa ®ñ trong 2 lÝt dung dÞch thÊy tho¸t ra 14,56 lÝt H2 (®ktc). 
PhÇn 2: Tan hoµn toµn trong dung dÞch HNO3 lo·ng nãng thÊy tho¸t ra 11,2 lÝt khÝ NO 
duy nhÊt (®ktc) 
1. Nång ®é mol/l cña dung dÞch HCl lµ: 
A - 0,65M  
B - 1,456M  
C - 0,1456M 
D - 14,56M  
E - TÊt c¶ ®Òu sai 
2. Khèi lîng hçn hîp muèi clorua khan thu ®îc lµ: 
A - 32,45g   
B - 65,45g   
C - 20,01g 
D - 28,9g  
 
E - TÊt c¶ ®Òu sai 
3. % m cña Fe trong hçn hîp ®Çu lµ: 
A - 60%  
 
B - 72,9% 
 
C - 58,03% 
C - 18,9%   
E - Kh«ng x¸c ®Þnh ®îc v× thiÕu d÷ kiÖn 
4. Kim lo¹i M lµ: 
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      30 
A - Zn  
 
B - Mg  
 
C - Pb 
D -  Al 
 
E - TÊt c¶ ®Òu sai 
* C¸ch gi¶i th«ng thêng: 
PTP¦:  
Fe + 2HCl   FeCl2 + H2 
2M + 2aHCl   2MCla + aH2 
Fe + 4HNO3  3M(NO3)3 + NO + H2O 
3M + 4aHNO3  3M(NO3)a + aNO + 2aH2O 
 
§Æt sè mol Fe vµ M lµ 
1
2  hçn hîp lµ x vµ y 
Theo ®Çu bµi ta cã ph¬ng tr×nh: 56x + My = 
38,6
2
  
(1) 
 
 
 
 
 
  x + 
ay
2  = 
14,56
22,4
 
 
(2) 
 x + 
ay
3   = 
11,2
22,4
 
 
(3) 
 
Gi¶i (1) (2) (3): 
56x My 19,3
x 0,2
2x ay 1,3
ay 0,9
3x ay 1,5













 


 
M· sè mol HCl = 2x + ay = 0,2 x 2 + 0,1 = 1,3 (mol) 
 
HCl
M
1,3
C
0,65(M)
2


 
 
2. m muèi clorua  = mhh + mHCl - 
2
H
m  = 19,3+1,3 x 36,5 - 0,65 x 2 = 65,45(g) 
 
3. nFe = 0,2  mFe = 0,2 x 56 = 11,2 (g) 
% mFe = 
11,2
x100% 50,03%
19,3

 
4. My = 19,3 - 56 x 0,2 = 8,1 
Mµ ay = 0,9   
0,9
M x
8,1
a

  0,9M = 8,1a  M = 3a  
 a=3, M = 27 (tháa m·n) 
* C¸ch gi¶i nhanh: 
1. 
2
H
n = 0,65 (mol)  nH = 1,3 mol  nHCl = nH = 1,3 mol 
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      31 
CM = 0,65M 
 §¸p ¸n (A) ®óng 
2. mmuèi  = mKl  + 
Cl
m
 = 13,9 x 1,3 x 36,5 = 65,45 (g)  
 §¸p ¸n (B) ®óng 
3. ¸p dông PPBT e:  
Fe  
- 
 2e   
 Fe2+  
0,2 
 
0,4 
 
0,2 
M  
- 
ae  
Ma+ 
8,1
M
  
8,1
a
M
 
Fe 
- 
3e  
Fe3+ 
M 
- 
ae  
Ma+ 
2H+  + 
2e  
H2 
 
 
1,3 
 
0,65 
2x ay 1,3
3x ay 1,5



 



 
3
NO  + 
3e   
NO 
 
 
1,5 
 
0,5 
x = 0,2 
ay = 0,9 
 nFe = 0,2  % Fe = 
0,2x56
x100% 50,03%
13,9

 
 §¸p ¸n( C) ®óng 
 
4. 
n 3
8,1
2
x 0,45
Al
M
a
M 27








 
 §¸p ¸n (D) ®óng 
VÝ dô 31: Dung dÞch A cã chøa 5 ion: Mg2+, Ba2+ , Ca2+ vµ 0,1mol Cl- vµ 0,2mol 
3
NO . 
Thªm dÇn V lÝt dung dÞch K2CO3 1M vµo dung dÞch A ®Õn khi ®îc lîng kÕt tña lín nhÊt. V 
cã gi¸ trÞ lµ: 
A - 150ml B - 300ml C - 200ml D - 250ml E - KÐt qu¶ kh¸c. 
* C¸ch gi¶i th«ng thêng: 
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      32 
Ph¬ng tr×nh ion rót gän:  
Mg2+ + 
2
3
CO    MgCO3 
Ba2+  + 
2
3
CO    BaCO3 
Ca2+  + 
2
3
CO    CaCO3 
Gäi x, y, z lµ sè mol cña Mg2+ , Ba2+ , Ca2+ trong dung dÞch A. V× dung dÞch trung hßa 
®iÖn, ta cã: 
2x + 2y + 2z = 0,1 + 0,2 = 0,3 
hay x + y + z = 0,15 

2
3
CO
n
x y z 0,15(mol)
    
 
2
3
3
CO
CO
n
n
0,15(mol)



 
3
KCO
M
n
0,15
V
0,15lÝt =150ml
C
1
 


 
* C¸ch gi¶i nhanh: 
Khi ph¶n øng kÕt thóc, c¸c kÕt tña t¸ch khái dung dÞch, phÇn dung dÞch chøa Na+, Cl- vµ 
3
NO . §Ó trung hßa ®iÖn. 
3
Na
Cl
NO
n
n
n
0,3(mol)






 
2
3
Na
dd Na CO
n
0,3
V
0,15(l) 150ml
2
Na











 
§¸p ¸n A ®óng 
VÝ dô 32: §Ó m(g) bét s¾t ngoµi kh«ng khÝ mét thêi gian thu ®îc12g hçn hîp c¸c oxit 
FeO, Fe3O4, Fe2 O3, Fe. Hßa tan hoµn toµn hçn hîp ®ã b»ng dung dÞch HNO3 lo·ng thu ®îc 
2,24 lÝt khÝ NO duy nhÊt (®o ë ®ktc). m cã khèi lîng lµ: 
A - 20,16g  
B - 2,016g 
 
C - 10,08g  
D - 1,008g 
C¸ch gi¶i th«ng thêng: 
PTP¦: 2Fe + O2  2FeO 
4Fe + 3O2  2Fe2O3 
3Fe + 2O2  Fe3O4 
Fe + 4HNO3  Fe(NO3)3 + NO + 2H2O 
3FeO + 10 HNO3  9Fe (NO3)3 + NO + 5H2O 
3Fe3O4 + 28HNO3  9Fe(NO3)3 + NO + 14H2O 
Fe2O3 + 6HNO3  2Fe(NO3)3 + 3H2O 
Gäi x, y, z, t lÇn lît lµ sè mol cña Fe, FeO, Fe3O4, Fe2O3. Theo ®iÒu kiÖn cho vµ dùa 
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      33 
vµo ph¬ng tr×nh ph¶n øng ta cã: 
56x + 72y + 232z + 160t = 12  (a) 
x + 
y
3 + 
z
3  = nNO = 0,1 
(b) 
y + 4z + 3t = nO = 
12-m
16    (c) 
ThÕ (b) vµo (c) ta cã: 
19,2
y 4z 3t
0,12
160
  

 
(d) 
Tõ (c) vµ (d) rót ra ta ®îc m = 10,08(g) 
 
* C¸ch gi¶i nhanh: 
nFe = 
m
 56  
;
2
O ph¶n øng
12 m
n
32


 
;nNO gi¶i phãng  = 0,1 mol 
Theo nguyªn t¾c: mol e- Fe nhêng = ne- chÊt oxi hãa (O2, 
3
NO ) nhËn: 
m
56 = 
12-m
32   x 4 + 0,1 x 3  m = 10,08 (g) 
 §¸p ¸n( C) lµ ®óng. 
VÝ dô 33: Hßa tan hoµn toµn 17,4g hçn hîp 3 kim lo¹i Al, Fe, Mg trong dung dÞch HCl 
thÊy tho¸t ra 13,44 lÝt khÝ. 
NÕu cho 8,7g hçn hîp t¸c dông dung dÞch NaOH d  3,36 lÝt khÝ(ë ®ktc). 
VËy nÕu cho 34,8g hçn hîp trªn t¸c dông víi dung dÞch CuSO4d, läc lÊy toµn bé chÊt 
r¾n thu ®îc sau ph¶n øng t¸c dông víi dung dÞch HNO3nãng d th× thu ®îc V lÝt khÝ NO2 ( ë 
®ktc) 
ThÓ tÝch khÝ NO2 thu ®îc lµ: 
A - 26,88 lÝt  
B- 53,70 lÝt   
C - 13,44 lÝt  
D - 44,8 lÝt   
E - KÕt qu¶ kh¸c 
* C¸ch gi¶i th«ng thêng: 
PTP¦: 2Al  + 
6HCl   AlCl3  
+  
3H2 
0,5x  
 
 
 
 
 
3
2 0,5x 
Mg + HCl  MgCl2 + H2 
Fe + 2HCl  FeCl2 + H2 
§Æt sè mol Al, Mg, Fe trong 17,4g hçn hîp lµ x, y, z 
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      34 
27x 24y 52z 17,4
x 0,2
1,5x y z 0,6
y 0,15
0,75x 0,15
z 0,15








  
 








 
 n hçn hîp trong 34,7 lµ nAl = 0,4; nMg = 0,3; nFe = 0,3 
hçn hîp X t¸c dông CuSO4d 
2Al + 3CuSO4 Al2(SO4)3 + 3Cu 
Mg + CuSO4  MgSO4 + Cu 
Fe + CuSO4 FeSO4 + Cu 
Cu + 4HNO3  Cu(NO3)2 + 2NO2 + H2O 
nCu (4,5,6) = 1,5x + y + z = 0,6 + 0,3 + 0,3 = 1,2 (mol) 
(7): 
2
N
Cu
n
2N
2x1,2 2,4(mol)



 
2
NO
V
2,4x22,4 53,76 lÝt


 
* C¸ch gi¶i nhanh: 
Al, Mg, Fe nhêng e  
H+ + 2e   H2  
e H nhËn
e Cu nhËn
n
n
 


 
H+ , Cu2+ nhËn e  
 
Cu + 2e  Cu  
2
2
H
Cu
n
n


 
2
Cu
Cu
n
n


 
2
NO
Cu
n
2n
2x1,2 2,4mol



 
 
2
NO
V
26,88lÝt (®ktc)

 
NhËn xÐt: §èi víi mét sè bµi to¸n oxi hãa - khö, ®Æc biÖt lµ nh÷ng bµi to¸n phøc t¹p, 
c¸c em nÕu ¸p dông ph¬ng ph¸p ®¹i sè (ph¬ng ph¸p c¸c em thêng sö dông, nh÷ng bµi to¸n 
hãa häc c¬ b¶n, ®¬n gi¶n cã thÓ gi¶i ngay ®îc, nhng cã mét sè bµi to¸n khã th× khi ®Æt Èn, 
sè Èn nhiÒu h¬n sè, ph¬ng tr×nh lËp ®îc. ViÖc gi¶i hÖ ph¬ng tr×nh nµy yªu cÇu c¸c em cã t 
duy to¸n häc tèt, dïng mét sè thuËt to¸n:ghÐp Èn sè, ph¬ng ph¸p thÕ míi gi¶i ®îc. Do ®ã 
c¸c em gi¶i theo ph¬ng ph¸p nµy rÊt vÊt v¶, c¸ch gi¶i dµi, mÊt thêi gian, chØ chó ý vÒ mÆt 
to¸n häc, b¶n chÊt hãa häc cha ®îc chó ý. ThuËt to¸n hãa häc lÊn ¸t b¶n chÊt cña c¸c hiÖn 
tîng, c¸c ph¶n øng hãa häc. 
¸p dông nguyªn t¾c b¶o toµn e- trong viÖc gi¶i bµi to¸n oxi hãa - khö gióp c¸c em gi¶i 
bµi to¸n mét c¸ch nhanh vµ gän, chÝnh x¸c, ®i s©u vµo viÖc nghiªn cøu b¶n chÊt hãa häc. §Æc 
biÖt khi ¸p dông ph¬ng ph¸p b¶o toµn e- c¸c em ph¸t triÓn t duy ph¸t hiÖn vÊn ®Ò vµ gi¶i 
quyÕt vÊn ®Ò mét c¸ch thÊu ®¸o h¬n.  
2.1.1.4. Dùa vµo ®Æc ®iÓm cña ph¶n øng khö oxit kim lo¹i b»ng CO, H2, Al. 
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      35 
- Khi khö oxit kim lo¹i b»ng c¸c chÊt khö nh CO, H2, Al th× chÊt khö lÊy oxi cña oxit 
t¹o ra: CO2, H2O, Al2O3. BiÕt sè mol CO, H2, Al tham gia ph¶n øng hoÆc biÕt sè mol CO2,     
H2O, Al2O3 t¹o ra tÝnh ®îc lîng oxi trong oxit (hay trong hçn hîp oxit) vµ suy ra lîng kim 
lo¹i (hay hçn hîp kim lo¹i). 
- Khi khö oxit kim lo¹i b»ng c¸c chÊt khö CO (H2) th× CO (H2) cã nhiÖm vô lÊy oxi cña 
oxit kim lo¹i ra khái oxit. Mçi mét ph©n tö CO(H2) chØ lÊy ®îc 1mol O ra khái oxit. Khi hÕt 
sè mol CO2  nO = nCO = nO lÊy cña oxit hoÆc ( H2O) 
 nO= 
2
H O
n
. ¸p dông ®Þnh luËt b¶o toµn khèi lîng tÝnh khèi lîng hçn hîp oxit ban 
®Çu. 
VÝ dô 34: Khö hoµn toµn 32g hçn hîp CuO vµ Fe2O3 b»ng khÝ H2 thÊy t¹o ra 9g H2O. 
Khèi lîng hçn hîp kim lo¹i thu ®îc lµ: 
A - 12g  
B - 16g 
C- 24g 
D- 26g  
E- KÕt qu¶ kh¸c 
* C¸ch gi¶i th«ng thêng: 
PTP¦: CuO + H2 
0
tCu + H2O 
Fe2O3 + 3H2 
0
t  2Fe + 3H2O 
§Æt nCuO = x; 
2 3
Fe O
n
y

 
Theo ®Çu bµi ta cã: 
80x + 160y = 32  (I) 
x + 3y = 
9
18  = 0,5  (II) 
Gi¶i hÖ ph¬ng tr×nh (I) (II) ta ®îc nghiÖm: x = 0,2 vµ y = 0,1 
VËy mhçn hîp kim lo¹i = mCu + mFe = 0,2 x 64 + 0,1 x 2 x 56 = 24 (g) 
* C¸ch gi¶i nhanh: V× H2 lÊy oxi cña oxit kim lo¹i  H2O 
Ta cã nO (trong oxit) = 
2
H O
n
 = 
9
18  = 0,5 (mol) 
mO = 0,5 x 16 = 8g  mKL = 32 - 8 = 24 (g) 
VËy ®¸p ¸n  ( C )®óng 
VÝ dô 35: Thæi mét luång khÝ CO d ®i qua èng ®ùng hçn hîp 2 oxit Fe3O4 vµ CuO 
nung nãng ®Õn khi ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn thu ®îc 2,32 g hçn hîp kim lo¹i. KhÝ tho¸t ra 
®îc ®a vµo b×nh ®ùng dung dÞch Ca(OH)2 d thÊy cã 5g kÕt tña tr¾ng. Khèi lîng hçn hîp 2 
oxit kim lo¹i ban ®Çu lµ: 
A - 3,12g 
B - 3,21g 
C - 4g  
D - 4,2g 
E - KÕt qu¶ kh¸c 
* C¸ch gi¶i th«ng thêng: 
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      36 
PTP¦:  
Fe3O4  
+  
4CO 
0t   
3Fe  +  
4CO2 
x  
 
 
 
 
 
3x  
 
4x 
CuO   
+ CO   
0
t  
Cu  + 
CO2 
y 
 
 
 
 
 
y 
 
y 
CO2 + 
Ca(OH)2  CaCO3 + H2O 
(4x + y) 
 
 
     4x + y 
§Æt sè mol Fe3O4 lµ x; nCuO = y 
Theo ®Çu bµi ta cã hÖ ph¬ng tr×nh: 
3x 56 64y 2,32
5
4x y
0,05
100
 




 


 Gi¶i hÖ ph¬ng tr×nh ta cã nghiÖm: 
x 0,01
y 0,01





 
 moxit = 0,01 x 232 + 0,01 x 80 = 3,12 (g) 
* C¸ch gi¶i nhanh: CO lÊy oxi trong oxit  CO2 
nO(trong oxit) = nCO = 
2
3
CO
CaCO
n
n
0,05(mol)


 
 moxit = mKL + moxi trong oxit = 2,32 + 0,05 x 16 = 3,12 (g) 
VËy ®¸p ¸n ( A ) ®óng 
2.1.1.6. Dùa vµo viÖc lËp s¬ ®å hîp thøc cña c¸c qu¸ tr×nh chuyÓn hãa råi c¨n cø vµo 
chÊt ®Çu vµ chÊt cuèi. 
§èi víi c¸c bµi to¸n hãa häc hçn hîp bao gåm nhiÒu qu¸ tr×nh ph¶n øng x¶y ra, ta chØ 
cÇn lËp s¬ ®å hîp thøc sau ®ã c¨n cø vµo chÊt ®Çu vµ chÊt cuèi, bá qua c¸c ph¶n øng trung 
gian. 
VÝ dô 36: Cho 11,2g Fe vµ 2,4g Mg t¸c dông víi dung dÞch H2SO4lo·ng d sau ph¶n 
øng thu ®îc dung dÞch A vµ V lÝt khÝ H2 (ë ®ktc). Cho dung dÞchNaOH d vµo dung dÞch A 
thu ®îc kÕt tña B. Läc B nung trong kh«ng khÝ ®Õn khèi lîng kh«ng ®æi ®îc m(g) chÊt r¾n. 
1. V cã gi¸ trÞ lµ: 
A - 2,24lÝt  B - 3,36lÝt C - 5,6lÝt 
D - 4,48 lÝt E - 6,72lÝt 
2. Khèi lîng chÊt r¾n thu ®îc lµ: 
A - 18g 
B - 20g 
C - 24g 
D - 36g 
E - 40g 
* C¸ch gi¶i th«ng thêng: 


Fe
11,2
n
0,2 mol
56


 
nMg= 0,1 (mol) 
PTHH: Fe +  
H2SO4 
  
FeSO4  
+ 
H2 
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      37 
 
  0,2  
 
 
 
0,2 
 
 
0,2 
Mg  + 
 H2SO4 
 
MgSO4 
+ 
H2 
0,1 
 
 
 
 
0,1 
 
 
0,1 
FeSO4 + NO 
H2SO4 
+ 
NaOH 
 
Na2SO4 
+ 
2H2O 
FeSO4  
+ 
2NaOH    
Fe(OH)2 + Na2SO4 
0,2 
 
 
 
 
 
0,2 
MgSO4  
+  
2NaOH   Mg(OH)2  + Na2SO4 
0,1 
 
 
 
 
 
0,1 
4Fe(OH)2 +  O2+ 2H2O  
  
4Fe(OH)3 
0,2 
 
 
 
 
 
0,2 
Mg(OH)2 
0
t  
MgO + 
H2O 
0,1 
 
 
 
0,1 
2Fe(OH)3 
0
t  Fe2O3 + H2O 
0,2 
 
 
0,1 mol 
V = 6,72 lÝt  
mchÊt r¾n = mMgO + 
2 3
Fe O
m
 = 0,1 x 40 + 0,1 x 160 = 20(g) 
* C¸ch gi¶i nhanh: 
2
H
Fe Mg
n
n
0,3mol V 6,72lÝt



 

 
2Fe  Fe2O3 
 
Mg  MgO 
0,2 
  0,1  
 
0,1 
  0,1 
 m = 0,1 x 160 + 0,1 x 40 = 20 (g) 
VËy 1. §¸p ¸n ( E ) ®óng 
        2. §¸p ¸n ( B ) ®óng 
VÝ dô 37: Hßa tan hoµn toµn hçn hîp gåm 0,2 mol Fe vµ 0,1 mol Fe2O3 vµo dung dÞch 
HCl d thu ®îc dung dÞch A. Cho dung dÞch A t¸c dông víi NaOH d thu ®îc kÕt tña. Läc 
lÊy kÕt tña, röa s¹ch, sÊy kh« vµ nung trong kh«ng khÝ ®Õn khèi lîng kh«ng ®æi ®îc m g 
chÊt r¾n, m cã gi¸ trÞ lµ: 
A - 23g 
B - 32g 
C - 24g 
D - 42g 
E - KÕt qu¶ kh¸c. 
* C¸ch gi¶i th«ng thêng: 
ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng vµ tÝnh sè mol c¸c chÊt theo ph¬ng tr×nh ph¶n øng. 
Fe  
+ 
2HCl   
FeCl2   +  H2 
0,2 
 
 
  
0,2 mol 
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      38 
Fe2O3  
+  
6HCl   
2FeCl3 
+ 
3H2O 
0,1 
 
 
 
 
0,2 
Cho dung dÞch A t¸c dông víi dung dÞch NaOH d 
HCl d + NaOH  NaCl + H2O 
FeCl2 + 2NaOH  Fe(OH)2 + 2NaCl 
0,2mol 
 
0,2mol 
FeCl3 + 3NaOH    
Fe(OH)3 + 3NaCl 
0,2 mol 
 
 
0,2mol 
Khi sÊy vµ nung kÕt tña: 
4Fe(OH)2 + O2 + 2H2O  4Fe(OH)3 
0,2 
 
 
 
0,2 mol 
2Fe(OH)3 
n    Fe2O3 + 3H2O 
(0,2+0,2)ml  
    0,2mol 
mchÊt r¾n = 160 x 0,2 = 32g 
* C¸ch nhÈm: Trong m g chÊt r¾n cã 0,1 mol Fe2O3(26g) ban ®Çu: 
VËy chØ cÇn tÝnh lîng Fe2O3 t¹o ra tõ Fe: 
2Fe  Fe2O3 
0,2 
  0,2  m = 32g 
 §¸p ¸n ( B )®óng. 
VÝ dô 38: Hçn hîp bét X: Al, Fe cã khèi lîng 22g. Chia X thµnh 2 phÇn b»ng nhau. 
- P1 + HCl d  dung dÞch A + 8,96lÝt H2 (®ktc) vµ dung dÞch A. 
Cho dung dÞch A + NaOH d  kÕt tña B 
Läc kÕt tña nung trong kh«ng khÝ ®Õn khèi lîng kh«ng ®æi ®îc m1 chÊt r¾n. 
1. m1 cã gi¸ trÞ lµ: 
A - 8g 
B - 16g 
C - 32g 
D - 24g 
E - KÕt qu¶ kh¸c 
- PhÇn 2: Cho hçn hîp bét X vµo dung dÞch CuSO4 d ®Õn khi ph¶n øng hoµn toµn thu 
®îc mg chÊt r¾n kh«ng tan. 
2. m cã gi¸ trÞ lµ: 
A - 12,8g 
B - 16g 
C - 25,6g D - 22,4g 
E - KÕt qu¶ kh¸c 
* C¸ch gi¶i th«ng thêng: 
P1  
2Al  +  
6HCl      
 2AlCl3 +   3H2 
0,2 
 
 
 
 
 
0,35 
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      39 
Fe + 2HCl   FeCl2  +    H2 
0,1 
 
 
 
 0,1 
 
 
HCl + NaOH  NaCl + H2O 
AlCl3   
+ 
3NaOH  
Al(OH)3 + 3NaCl 
0,3 
 
 
 
 
 
0,3 
Al(OH)3  
+ 
NaOH 
 
NaAlO2  +  2 H2O 
0,3 
 
 
 
 
 
0,3 
FeCl3 + 
2NaOH  
Fe(OH)2 + 2NaCl 
0,1 
 
 
 
 
0,1 
4Fe(OH)2  + O2  
0
t  2Fe2O3 + 4H2O 
 
 
 
 
   0,05 
§Æt nAl = x ; nFe = y 
27x 56y 11
x 0,2
1,5x y 0,4
y 0,2








 



 
m1 = 0,05 x 160 = 8g 
P2:  
2Al + 3CuSO4  Al2(SO4)3 + 3Cu 
0,2 
 
 
 
 
 
0,3 
Fe + CuSO4  FeSO4 +  Cu 
0,1 
 
 
 
0,1 
m = 0,4 x 64 = 25,6g 
* C¸ch gi¶i nhanh: 
Al  AlO 2
  
0,2 
2Fe  Fe2O3 
0,1 
   0,05 
 m1 = 8(g) 
nCu = 
2
H
n = 0,4  mCu = 25,6 (g) 
VËy 1. §¸p ¸n (A) ®óng. 
2. §¸p ¸n ( C ) ®óng 
2.1.5.5. Dùa vµo ph¬ng tr×nh ®èt ch¸y hîp chÊt h÷u c¬. 
Dùa vµo ph¬ng tr×nh ®èt ch¸y hîp chÊt h÷u c¬. 
* Dùa vµo sè mol s¶n phÈm ch¸y (CO2, H2O) ®Ó x¸c ®Þnh d·y ®ång ®¼ng cña hîp chÊt 
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      40 
h÷u c¬. 
Cô thÓ: §èi víi hi®rocacbon. 
NÕu 
2
2
H O
CO
n
n

 hîp chÊt ®ã lµ ankan 
2
2
H O
CO
n
n
H.C


 ®ã lµ anken hoÆc xicloanken 
 
 


2
2
H O
CO
n
n
H.C ®ã ankin hoÆc anka®ien. 
- §èi víi rîu. 
 
2
2
H O
CO
n
n

 rîu no 
 
2
2
H O
CO
n
n

 rîu kh«ng no 
- §èi víi an®ehit:  
 
2
2
H O
CO
n
n

 an®ehit no ®¬n chøc 
 
2
2
H O
Cl
n
n

 an®ehit kh«ng no ®¬n chøc, an®e hÝt ®a chøc  
- §èi víi axit vµ este: 
 
2
2
H O
CO
n
n

 axit hoÆc este no ®¬n chøc 
 
2
2
H O
CO
n
n

 axit hoÆc este kh«ng no ®¬n chøc hoÆc ®a chøc. 
* Dùa vµo mèi quan hÖ sè mol cña CO2 vµ H2O ®Ó x¸c ®Þnh sè mol cña hîp chÊt h÷u c¬ 
®em ®èt ch¸y. 
Cô thÓ: §èi víi hîp chÊt: 
+ Ankan: 




 
n
n 2
2
2
2
3n 1
C H
O
nCO
(n 1)H O
2
 
Sè mol ankan = 
2
2
H O
CO
n
n

 
+ Ankin CnHn-2 +


 
2
2
2
3n 1
O
nCO
(n 1)H O
2
 
Sè mol ankin = 
2
2
CO
H O
n
n

 
§èi víi rîu no ®¬n chøc. 
CnH2n+2O + 
3n
2  O2  nCO2 + (n + 1) H2O 
Sè mol cña rîu = 
2
2
H O
CO
n
n

 
Sè mol cña oxi = 1,5 sè mol CO2 
- §èi víi axit kh«ng no ®¬n chøc (hoÆc axit no ®a chøc) 
n
2n 2
x
2
2
2
C H
O O
nCO
(n 1)H O



 
 
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      41 
Sè mol cña axit = sè mol CO2 – sè mol H2O 
* Dùa vµo ph¬ng tr×nh ®èt ch¸y trªn c¬ së sè mol CO2 vµ sè mol cña hçn hîp chÊt h÷u 
c¬ ®Ó x¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö cña c¸c hîp chÊt h÷u c¬. 
   
  
n
2 n 2 2a
2
2
2
C H
O
nCO
(n 1 a)H O  
            
2
CO
A
n
n
n

 
VÝ dô 39: §èt ch¸y hoµn toµn hçn hîp hai hi®rocacbon m¹ch hë trong cïng d·y ®ång 
®¼ng thu ®îc 11,2l CO2 (®ktc) vµ 9g H2O. hai hi®rocacbon ®ã thuéc d·y ®ång ®¼ng nµo. 
A. Ankan 
B. Anken 
 
C. Ankin 
 
 
D. Aren 
* C¸ch gi¶i th«ng thêng. 
§Æt CTTQ chung cña hai hi®rocacbon lµ: 
2
2
2
n
2n 2 2a
C H
O
nCO
(n 1 a)H O
 
 
  
 
 
 
  0,5 
    0,5 
0,5
0,5
0,5(n 1 a) 0,5n
n
n 1 a



  
 
 
 
 
 
 a = 1 
 CTPT cña hai anken lµ 
n m
C H  
* C¸ch gi¶i nhanh: Ta cã sè mol CO2 = sè mol H2O 
Dùa vµo ph¬ng tr×nh ®èt ch¸y  2 hîp chÊt lµ anken. 
 §¸p ¸n (B) ®óng. 
VÝ dô 40: §èt ch¸y hoµn toµn 0,15 mol hçn hîp 2ankan thu ®îc 9,45g H2O.  Cho s¶n 
phÈm ch¸y vµo b×nh ®ùng dung dÞch Ca(OH)2d th× khèi lîng kÕt tña thu ®îc lµ: 
A. 37,5g 
B. 52.5g 
C. 15g 
D. 42,5g 
* C¸ch gi¶i th«ng thêng 
§Æt c«ng thøc cña 2 ankan lµ CnHm+2 vµ CmHm+1 
PT§C: 
 
n
2n 2
2
2
2
3n
'
C H
O
nCO
(n 1)H O
2




 
 
 
   x 
  
nx 
     (n+1)x 
 
m m 2
2
2
2
3m 1
C H
O
mCO (m 1)H O
2





 
 
  y 
  
  my  (m+1)y 
§Æt sè mol cña 2ankan lµ x +y 
Theo ®Çu bµi ta cã: 
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      42 
x + y = 0,15 
(1) 
(n+1)x + (m + 1) y = 
9.45
18   = 0,525 
(2) 
Mµ sè mol Cl2 = nx + my 
B ®æi (1) (2) ta cã   x + y = 0,15  
 nx + my = 0,375 (mol) 
 
 
 nx + my + x + y = 0,525 
 
3
2
3
CaCO
CO
CaCO
n
n
0,375mol
m
37,5(g)





 
* C¸ch gi¶i nhanh. 
Theo ph¬ng tr×nh ®èt ch¸y ankan ta cã: 
nankan = 
2
2
H O
CO
n
n

 

2
2
CO
H O
ankan
n
n
n
0,525 0,15 0,375(mol)





 
3
2
3
CaCO
CO
CaCO
n
n
0,375mol m
37,5(g)




 
VËy ®¸p( A ) ®óng. 
VÝ dô 41: §èt ch¸y hoµn toµn hçn hîp gåm 1 ankan vµ 1 anken. Cho s¶n phÈm ch¸y lÇn 
lît ®i qua b×nh 1 ®ùng P2O5 d vµ b×nh 2 ®ùng KOH r¾n, d, sau thÝ nghiÖm thÊy khèi lîng 
b×nh 1 t¨ng 4,14g b×nh 2 t¨ng 6,16g. Sè mol ankan cã trong hçn hîp lµ: 
A. 0,06mol 
 B. 0,09mol  
 
C. 0.03mol  
 
D. 0,045mol 
* C¸ch gi¶i th«ng thêng: 
§Æt CTTQ cña ankan:  
CnH2n+2 
(x mol) 
 
                 anken 
CmHm  
(y mol) 
PT§C: CnHm+2 + 
3n+1
2  O2  nCl2 + (n +1) H2O 
 
 
x 
  
     mol 
(n+1)x 
     
 
    CmHm + 
3m
2  O2  mCO2 + mH2O 
                  y 
 
 
my 
   my 
   
 
Theo ®Çu bµi: nx + my =
6,16
0,14
(1)
44

 
 
                (n+1)x + my  = 
4,14
0,23
(2)
18
 
 
BiÕn ®æi (1) vµ (2)  
 
nx my 0,14
x 0,23 0,14 0,09
nx x my 0,23



 



 


 
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      43 
 VËy sè mol cña ankan lµ 0,9mol 
* C¸ch gi¶i nhanh: 
Theo ph¬ng tr×nh ®èt ch¸y ankan vµ anken ta thÊy 
2
2
2
2
H O(ankan)
CO
H O(anken)
CO
n
n
n
n


 
VËy nankan = 
2
2
H O
CO
n
n
0,23 0,4 0,09mol




 
VËy ®¸p ¸n (B ) ®óng. 
VÝ dô 42: §èt ch¸y hoµn toµn 0,1mol hçn hîp gåm CH4, C4H10 vµ C2H4 thu ®îc 0,14 
mol CO2 vµ 0,23mol H2O. Sè mol cña ankan vµ anken cã trong hçn hîp lÇn lît lµ: 
A. 0,09 vµ 0,01 
 B. 0,01 vµ 0,09 
C. 0,08 vµ 0,02 
 D. 0,02 vµ 0,08 
* C¸ch gi¶i th«ng thêng 
§Æt sè mol  CH4 lµ x 
 
 
C4H10 lµ y 
 
 
C2H4 lµ z 
CH4 + 2O2  CO2 + 2H2O 
C4 H10 + 
13
2  O2 4CO2  + 5H2O 
C2H4 + 3O2  2CO2 + 2H2O 
Theo ®Çu bµi ta cã hÖ ph¬ng tr×nh: 
x y t 0,1
x 4x 2z 0,14
2x 5y 27 0,23
  






 
 

 Gi¶i hÖ ph¬ng tr×nh ta ®îc 
x 0,08
y 0,01
z 0,01





 

 
VËy sè mol ankan = x + y = 0,09 
 
 
anken = z = 0,01 
* C¸ch gi¶i nhanh 
Theo ph¬ng tr×nh ®èt ch¸y ankan vµ anken. 
Sè mol ankan =sè mol H2O – sè mol CO2 = 0,23 - 0,14 = 0,09 (mol) 
Mµ tæng n = 0,1mol  nanken = 0,01 (mol) 
VËy ®¸p ¸n (A) ®óng. 
VÝ dô 43: §èt ch¸y hoµn toµn m(g) hçn hîp X gåm 2 rîu A vµ B thuéc cïng d·y ®ång 
®¼ng thu ®îc 6,27lÝt CO2 (®ktc) vµ 7,65g H2O. MÆt kh¸c m(g) hçn hîp X t¸c dông víi Na d 
thu ®îc 2,8lÝt H2 (®ktc). BiÕt tØ khèi h¬i cña mçi chÊt trong X so víi H2 ®Òu nhá h¬n 40. 
CTCT cña A vµ B lµ: 
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      44 
A. C2H6O vµ CH4O  
 
B. C2H6O vµ C3H8O 
C.  C3H6O2 vµ C3H8O2 
 
D. C3H8O2 vµ C4H10O2 
C¸ch gi¶i th«ng thêng. 
- TÝnh sè mol c¸c nguyªn tè C, H, O cã trong mg hçn hîp 2 rîu A vµ B. 
nghiªn cøu = 
2
CO
C
6,72
n
0,3(mol) m
0,3 12(g)
22,4





 
nH = 
2
H O
H
7,65
2n
2
0,85(mol) m
0,85(g)
18
 



 
 mo = m - (3,6 + 0,85) = m - 4,45 
Gäi CTPT chung cña hai rîu lµ R - (OH)a 
ta cã ph¬ng tr×nh: R(OH)a + a Na  R (ONa)a + a/2H2 
nH = 
2,8
2 0,25 a
22,4
 

 
Trong a nhãm -OH cã nH: no = 
m - 4.45
 16
  = 0,25 
 m = 8,45 (g) 
Gäi c«ng thøc ph©n tö chung cña hai rîu lµ R - (OH)a 
Ta cã ph¬ng tr×nh: R(OH)a + aNa  R - (ONa)a + a/2 H2 
nH = 
2.8
22.4  x 2 = 0,25 = a 
Trong a nhãm -OH cã nH : no = 
m - 4.45
16
  = 0,25 
 m = 8,45 (g) 
Gäi c«ng thøc ph©n tö chung cña hai rîu lµ 
  
a
n
n 2 2k a
C H
(OH)  
 
PTP¦: 

  

  
2
O
a
2
2
n
n 2 2k a
C H
(OH)
nCO
(n 1 k)H O  
              1mol 
a(mol)  
0,3 
 
0,425 
                x 
 
  0,25 
 
0,3 
 
 0,425 
nx 0,3
x(n 1 k) 0,425
ax 0,25



 


 

 
Gi¶i hÖ ph¬ng tr×nh ta cã x = 
0.125
1-k   
 
 
 
 x > 0  k = 0  x = 0,125 
 
 
 
  
   
0,3
n
2,4
0,125


 
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      45 
 
 
 
  a = 
0,25
2
0,125

 
Mµ  MA,  
MB < 80 
VËy CTPT cña A   C2H6O2 (M = 62) 
 
 
  B        C3H8O2 (M = 76) 
* C¸ch gi¶i nhanh: 
Ta cã 
2
2
CO
H O
n
0,3mol
n
0,425mol


  


2
2
H O
CO
n
n
Hçn hîp X  gåm hai rîu no cïng d·y ®ång 
®¼ng 
Theo ph¬ng tr×nh ®èt ch¸y: 
CnH2n+2 + O2  nCO2 + (n + 1) H2O 
 Sè mol X = sè mol H2O – sè mol CO2 = 0,125mol 
Mµ 
2H
n
0,125mol X :


rîu no hai chøc. 
MA MB < 80 
 A: C2H6O2 
 
B. C3H8O2 
VËy ®¸p ¸n (C )®óng 
VÝ dô 44: §èt ch¸y hoµn toµn a g hçn hîp hai rîu thuéc d·y ®ång ®¼ng cña rîu etylic 
thu ®îc 70,4g CO2 vµ 39,6g H2O. a cã gi¸ trÞ lµ: 
A. 3,32g 
B. 33,2 
C. 6,64g 
D. 66,4g 
* C¸ch gi¶i th«ng thêng 
§Æt CTTQ cña hai rîu lÇn lît lµ: CnH2n+2O (x mol) 
 
 
 
  
 
   CmH2m+2O (y mol) 
PT§C: CnH2n+2O + 
3n
 2   O2  nCO2 + (n + 1) H2O 
 
     x 
 
  
    nx  
(n+1)x 
 
 
  CmH2m+2 O + 
3m
2  O2  mCO2 + (m + 1) H2O 
 
      y 
 
  
     my 
(m+1)y 
Theo ®Çu bµi  ta cã: nx + my = 
70.4
 18   = 1,6 
 
(1) 
 
 
 (n + 1) x + (m +1)y = 
39.6
18   = 2,2 
(2) 
Mµ a = (14n + 18) x + (14m + 18)y 
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      46 
BiÕn ®æi (1) (2) ta cã 
nx my 1,6
nx my 1,6
nx x my y 2,2
x y 0,6









 
 
 


 
Thay vµo biÓu thøc tÝnh a: 
a = 14 (nx + my) + 18(x + y) = 14   1,6 + 18   0,6  
 
 
 
  
    = 22,4 + 10,8 = 33,2 (g) 
* C¸ch gi¶i nhanh: 
§Æt CTTQ chung 2 rîu: 





2
2
2
n
n 2
3n
C H O
O
nCO
( n 1)H O
2
 
2
2
O
CO
n
1,5n
1,5 1,6 2,4(mol)




 
¸p dông ®Þnh luËt b¶o toµn khèi lîng. 
a = 70,4 + 39,6 - 2,4 x 32 = 33,2 (g) 
VËy ®¸p ¸n (B) ®óng. 
VÝ dô 45: Chia hçn hîp X gåm hai rîu no ®¬n chøc A, B thµnh hai phÇn b»ng nhau. 
- PhÇn 1: bÞ ®èt ch¸y hoµn toµn thu ®îc 5,6lÝt CO2(®ktc) vµ 6,3g H2O. 
- PhÇn 2: t¸c dông hÕt víi Na kim lo¹i thu ®îc VlÝt khÝ (®ktc). 
1. V cã gi¸ trÞ lµ: 
A. 1,12lÝt 
B. 0,56lÝt 
C. 2,24lÝt 
D. 1,18lÝt 
2. NÕu 2 rîu ®¬n chøc trªn lµ ®ång ®¼ng kÕ tiÕp th× c«ng thøc cÊu t¹o cña A vµ B lµ: 
A. CH3OH vµ C2H5OH 
 
B. C2H5OH vµ C3H7OH 
C. C3H7OH vµ C4H9OH 
 
D. C4H9OH vµ C5H11OH 
*C¸ch gi¶i th«ng thêng. 
§Æt c«ng thøc cña hai rîu lµ CnH2n+2O  
(x mol) 
 
 
 
 
CmH2m + 2O 
(y mol) 
PT§C: CnH2n+2 O+ 
3n
2  O2 nCO2 + (n + 1) H2O 
 
 
x 
 
 
nx  
(n+1)x 
 
    CmH2m +2O + 
3m
2  O2  mCO2 + (m + 1) H2O 
 
 
y 
 
 
  my 
(m+1)y 
 
Theo ®h ta cã: nx + my = 
5,6
0,25
22,4

  
(1) 
 
 
(n + 1)x + (m + 1)y  = 
6,3
0,35
18

 
(2) 
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      47 
BiÕn ®æi (1) vµ (2) 
 x + y = 0,1mol  nx = 0,1mol 
CnH2n+1 OH + Na  CnH2n+1 ONa + 1/2H2 
     x  
 
 
 
0,5x 
CmH2m+1OH + Na  CmH2m+1ONa + 1/2H2 
    y  
 
 
 
0,5g 
 
2
H
n = 0,5 (x + y) = 0,05 (mol) 
 
2
H
V = 1,12 lÝt (®ktc) 
2. V× theo ®Çu bµi 2 rîu lµ ®® kÕ tiÕp ta cã m = n + 1 
Thay vµo ph¬ng tr×nh (1) vµ (2) ta cã: 
nx (n 1)y 0,25
(n 1)x
(n 1 1)y 0,35
x y 0,1
 





 



 

 
Gi¶i hÖ ph¬ng tr×nh ta cã  
0,1n y 0,25
0,1n x 2y 0,35
x y 0,1
 


 


  

 
BiÖn luËn víi n 1, n N 
 
 
O < y < 0,1 
Ta cã: 
n 
1         2         3 
VËy n = 2  C2H5OH 
y 
0,15   0,05    <0 
m = 3 C3H7OH 
 
* C¸ch gi¶i nhanh. 
Dùa vµo ph¬ng tr×nh ®èt ch¸y rîu no ®¬n chøc ta cã. 
nx = 
2
2
H O
CO
n
n
0,35 0,25 0,1(mol)




 
V× x lµ rîu no ®¬n chøc. 
1. 
2
2
H
x
H
1
n
n
0,05(mol) V
0,05 22,4 1,12l
2






 (®ktc) 
2. 
2
2
2
x
2x 2
C H O O
xCO
(x 1)H O

 
 
 
Ta cã: 
2
CO
X
n
0,25
x
2,5
n
0,1



 
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      48 
 x1 = 2  C2H5OH 
x2 = 3   C3H7OH 
§¸p ¸n (D) ®óng 
VÝ dô 46: §èt ch¸y hoµn toµn 5,8g an®ehit X thu ®îc 5,4g H2O vµ 6,72 l CO2 (®ktc) 
VËy CTPT cña X lµ  
A. C2H4O 
 
B. C4H6O2 
C. C3H6O 
 
D. C4H8O 
* C¸ch gi¶i th«ng thêng. 
- Gi¶ sö X lµ an®ehit ®¬n chøc. 
CTTQ X : CxHyO 
CxHyO   +    O2  xCO2   +   y/2H2O 
 1mol 
 
x(mol)      y/2 (mol) 
   5,8 
 
   0,3 
 0,3 
12x + y + 16 
 y = 2x 
5.8
 12x + y + 16  = 
0.3
 x   
Gi¶i hÖ ph¬ng tr×nh: 
2x y 0
5,8x 3,6x 0,3y 4,8
 






  x = 3 y = 6  CT C3H6O (tháa m·n) 
- Gi¶ sö X lµ an®ehit hai chøc. 
CxHyO2 + O2 + xCO2 + y/2H2O 
Ta cã hÖ ph¬ng tr×nh: 
 
2x y 0
5,8x 3,6x 0,3y 9,6
 






   
x 6
y 12


 


    C6H12O2(kh«ng tháa m·n) 
C¸ch gi¶i nhanh: 
Ta cã 
2
2
H O
CO
n
n
0,3mol


 
 X lµ an®ehit no ®¬n chøc. 
CnH2nO +
2
2
2
3
6
3n 1
O
nCO nH O
2
5,8
0,3
n 3 CTX : C H O
14n 16
n



   

 
§¸p ¸n( C ) ®óng 
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      49 
VÝ dô 47: Mét hçn hîp láng X gåm rîu etylic vµ 2 hi®rocacbon ®ång ®¼ng kÕ tiÕp 
nhau. Chia hçn hîp X thµnh 2 phÇn b»ng nhau. 
- PhÇn 1: cho bay h¬i th× thu ®îc V ®óng b»ng thÓ tÝch cña 3,3g CO2 (cïng ®iÒu kiÖn). 
- PhÇn 2: §èt ch¸y hoµn toµn th× cÇn 6,44 lÝt O2 (®ktc). S¶n phÈm ch¸y qua b×nh 1 ®ùng 
H2SO4®, råi qua b×nh 2 ®ùng Ca(OH)2 d sau thÝ nghiÖm thu ®îc 17,5g kÕt tña. C«ng thøc 
cña hîp chÊt lµ: 
A - CH4 vµ C2H6 
 
B - C2H4 vµ C3H6 
C - C2H6 vµ C3H6   
D - C2H2 vµ C3H4 
* C¸ch gi¶i th«ng thêng: §Æt Èn, lËp hÖ ph¬ng tr×nh:  
- §Æt c«ng thøc cña 2 hîp chÊt lµ: 
x
y
C H  (amol) 
 
 
 
 
 
   C2H5OH (b mol) 
PT§C: 
2
2
2
x
y
4x y
y
C H
O
xCO
H O
4
2










 
(1) 
             a         
4x y
a
4







     x a 
C2H5OH + 3O2 2CO2 + 3H2O  
 
(2) 
     b         3b 
2b 
Ta cã: nhh = 
2
CO
3,3
n
44

 = 0,075 (mol) 
2O
6, 44
N
0,2875
22, 4


 (mol); 
2
3
CO
CaCO
n
n
0,175(mol)


 
Theo ®Çu bµi ta cã hÖ ph¬ng tr×nh: 
a b 0, 075
(I)
4x y
a 3b 0,2875 (II)
4
ax 2b 0,175
(III)
  

















 
Gi¶i hÖ 3 ph¬ng tr×nh 4 Èn: ta cã nghiÖm: 
x 2,5
y 7
a 0,005
b 0,025
 

 



 

 
ViÖc gi¶i hÖ 3 ph¬ng tr×nh 4 Èn sè nªn mÊt rÊt nhiÒu thêi gian, biÖn luËn t×m kho¶ng 
nghiÖm hîp lý míi cho ra kÕt qu¶ ®óng. 
* C¸ch gi¶i nhanh: Dùa vµo ph¬ng tr×nh (2): ph¬ng tr×nh ®èt ch¸y rîu: 
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      50 
Ta cã: 
2
2
O
CO
n
1,5
n

 
Mµ theo ®Çu bµi tØ sè mol chung cña hçn hîp 
0,2875
1,64 1,5
0,175


 
nªn 2 hi®rocacbon ph¶i lµ ankan. 
 ta cã ph¬ng tr×nh ®iÒu chÕ: 


1
2
2
2
n
2n 2
3n
C H
O
nCO _ n 1 H O
2





 


2
2 hh
2H.C
O ®/c hçn hîp
CO
n
n
n
x1,5 x 2







 
= [0,2875 - (0,175 x 1,5)] x 2 = 0,05 (mol) 
 
2 5
2
C H OH
CO (Rt ¹o ra)
n
0, 075 0, 05 0, 025(mol)
n
0,05(mol)





 
2
CO (2H.C)
n
0,175 0,05 0,125(mol)




 
1
2
6
2
3
8
n
2
C H
0,125
n
2,5
0, 05
n
3
C H



 
 






 
=> C«ng thøc cña 2 hîp chÊt lµ C2H6 vµ C3H8 
=> §¸p ¸n( C) ®óng. 
NhËn xÐt: Qua mét sè bµi to¸n ®iÓn h×nh trªn ta thÊy r»ng nÕu c¸c em kh«ng chó ý tíi 
mét sè ®Æc ®iÓm cña ph¶n øng ®èt ch¸y cña hîp chÊt h÷u c¬ th× sÏ sa vµo viÖc gi¶i bµi to¸n 
b»ng ph¬ng ph¸p ®Æt Èn sè sau ®ã tiÕn hµnh ghÐp Èn sè råi míi t×m ra kÕt qu¶ cña bµi to¸n. 
HoÆc c¸c em cã thÓ dïng ph¬ng ph¸p lo¹i suy ®ã lµ ®a ra gi¶ thiÕt sau ®ã phñ nhËn hoÆc 
kh¼ng ®Þnh. C¸c ph¬ng ph¸p trªn còng ®Òu ®i ®Õn kÕt qu¶ cuèi cïng nhng trong qu¸ tr×nh 
t×m ra kÕt qu¶ ®ã c¸c em ph¶i viÕt ®óng ph¬ng tr×nh vµ c©n b»ng ph¬ng tr×nh, vËn dông gi¶i 
to¸n mét c¸ch linh ho¹t th× míi t×m ra kÕt qu¶ ®óng. Do ®ã khi gi¶i bµi to¸n ®èt ch¸y mét hîp 
chÊt h÷u c¬ cô thÓ nµo ®ã chóng ta cÇn quan t©m tíi sè mol cña s¶n phÈm ®èt ch¸y, mèi quan 
hÖ gi÷a sè mol s¶n phÈm ch¸y víi sè mol cña chÊt h÷u c¬ th× viÖc tÝnh to¸n trë nªn ®¬n gi¶n 
h¬n, ®· tèn thêi gian h¬n tõ ®ã ®¸p øng ®îc mét trong c¸c yªu cÇu cña viÖc kiÓm tra tr¾c 
nghiÖm kh¸ch quan nhiÒu lùa chän. 
2.1.5.6. Dùa vµo quan hÖ tØ lÖ sè mol cña c¸c hîp chÊt h÷u c¬ trong ph¬ng tr×nh 
ph¶n øng. 
 Dùa vµo tØ lÖ sè mol gi÷a hîp chÊt h÷u c¬ víi sè mol brom hoÆc hidro ®Ó x¸c 
®Þnh sè liªn kÕt pi trong hîp chÊt 
*NÕu sè mol Br2 hoÆc H2 = sè mol cña A A cã mét liªn kÕt pi ë gèc hi®rocacbon. Cô 
thÓ lµ: 
- §èi víi hi®r« cacbon: 
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      51 
+ Anken + Br2 
+ TØ lÖ sè mol anken: 
2
Br
n
1:1

 
 NÕu 
2
Br
n
= 2nH-C => H - C ®ã lµ ankin hoÆc ankan®ien. 
 - §èi víi rîu: 
+ Sè mol rîu = 
2
Br
n Rîu kh«ng no cã mét liªn kÕt pi cã CTTQ lµ CnH2nO 
- §èi víi an®ehit: + Sè mol an®ehit= 
2
Br
n An®ehit kh«ng no cã mét liªn kÕt pi cã 
CTTQ lµ CnH2n-2O 
+ Sè mol an®ehit = sè mol H2An®ehit no cã mét nhãm chøc cã CTTQ lµ CnH2nO 
+ Sè mol an®ehit =2 sè mol H2An®ehit kh«ng no cã mét nhãm chøc cã CTTQ lµ CnH2n-2O 
 
- §èi víi axit: +Sè mol axit = 
2
Br
n axit kh«ng no cã mét liªn kÕt pi cã CTTQ lµ CnH2n-2O2 
 Dùa vµo tØ lÖ sè mol gi÷a hi®ro víi sè mol cña rîu trong ph¶n øng thÕ bëi kim lo¹i 
kiÒm: 
+NÕu sè mol cña H2=1/2sè mol cña rîuRîu A cã mét nhãm chøc OH 
+ NÕu sè mol cña H2= sè mol cña rîu Rîu A cã hai nhãm chøc OH 
    *Dùa vµo ph¶n øng tr¸ng g¬ng cña an®ehit víi AgNO3 trong dd NH3 
+ §èi víi HCHO vµ an®ehit hai chøc th× tØ lÖ mol gi÷a Agvµ an®ªhit lµ lµ 1:4 
+ §èi víi an®ehit ®¬n chøc R-CHO th× tØ lÖ mol   lµ  1:2  
- §èi víi axit: Dùa vµo ph¶n øng trung hßa  
Axit ®¬n chøc: naxit: 
K
n
 = 1: 1 
2 chøc : naxit : 
K
n
 = 1:2 
- §èi víi este: Dùa vµo ph¶n øng xµ phßng hãa 
Este ®¬n chøc: neste  = 
K
n
 = 1:2 
- §èi víi axit aminnoaxit dùa vµo ph¶n øng trung hßa 
Axit amin A + NaOH   
nA : nNaOH  = 1:1   A cã 1 nhãm COOH 
 
      = 1: 2   A cã 2 nhãm COOH 
A + HCl  
nA  : nHCl = 1: 1 A cã nhãm NH2 
 
    = 1: 2  A cã 2 nhãm NH2  
 
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      52 
VÝ dô 48:  Mét hçn hîp khÝ gåm 1ankan vµ 1anken cã cïng sè nguyªn tö cacbon trong 
ph©n tö vµ cã cïng sè mol. LÊy m(g) hçn hîp nµy th× lµm mÊt mµu võa ®ñ 80g dung dÞch Br2 
20% trong dung m«i CCl4. §èt ch¸y hoµn toµn m g hçn hîp ®ã thu ®îc 0,6 mol CO2. C«ng 
thøc ph©n tö cña ankan vµ anken lµ: 
A - C2H6  
 
 
B - C3H8, C3H6 
C - C4H10, C4H8 
 
D - C5H12 , C5H10 
* C¸ch gi¶i th«ng thêng: 
§Æt c«ng thøc cña ankan: CnH2n + 2 (x mol) 
 
 
 
an ken: CnH2n   (y mol) 
PTP¦:  CnH2n + Br   CnH2nBr2 
 
   0,1      0,1 
2
Br
80x20
n
0,1(mol)
160x100


 
CnH2n+2 + O2  nCO2 + (n+1)H2O 
  x 
                 nx 
CnH2n + O2  nCO2  +  nH2O 
   x 
 
   nx 
2nx = 0,6  
 
x = 0,1 
 
=>   n = 3 
CTPT cña an kan vµ anken lµ C3H8 vµ C3H6 
* C¸ch gi¶i nhanh: nanken = 
2
Br
n
 = 0,1 mol 
anken CnH2n 
2
O  nCO2 
 
  0,1  
   0,1n 
 0,1n = 
0,6
2
 = 0,3  n = 3 
VËy ®¸p ¸n (B) ®óng 
VÝ dô 49: §èt ch¸y hoµn toµn m(g) hçn hîp 2 rîu ®ång ®¼ng liªn tiÕp thu ®îc 0,66g 
CO2 vµ 0,45g H2O 
NÕu tiÕn hµnh oxi hãa m(g) hçn hîp rîu trªn b»ng CuO, s¶n phÈm t¹o thµnh cho t¸c 
dông víi AgNO3/NH3 d sÏ thu ®îc lîng kÕt tña Ag lµ: 
A - 10,8g 
 
B - 43,2g 
 
C - 2,16g 
 
D - 1,62g 
* C¸ch gi¶i th«ng thêng: 
§Æt c«ng thøc tæng qu¸t chung cña 2 rîu lµ: 
n
2n
2
C H
O


 
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      53 
PTP¦: 

n
2n 2
C H O  + 
3n-
2  O2   n
-CO2     +   (n
-+1) H2O 
  
 
x 
 
 
0,015  
0,025 
 n- = 1,5  x = 0,01 (mol) 

n
2n 2
C H O  + CuO 
0t  



2
n 1
2n
C H CHO Cu H O 
    0,01 (mol)  
 
    0,01 (mol) 









3
dd NH
2
2n
n 1
2n
n 1
C H
CHO Ag O
C H
COOH 2Ag
 
    0,01 
 
 
 
 
 
 
  0,02 
 mAg = 0,02 x 108 = 2,16 (g) 
* C¸ch gi¶i nhanh: Dùa vµo ph¬ng tr×nh ®èt ch¸y ta cã: 
Sè mol 2 rîu = 
2
2
H O
CO
n
n
0,025 0,015 0,01(mol)




 


3.......................
O
AgNO
R
An®ehit 
2Ag


 
0,01  
 
 
 
     0,02 
 
 mAg = 2,16 (g) 
§¸p ¸n( C) ®óng 
VÝ dô 50: Cho hçn hîp HCHO vµ H2 ®i qua èng ®ùng bét Ni nung nãng. DÉn toµn bé 
hçn hîp thu ®îc sau ph¶n øng c¸c chÊt cã thÓ tan ®îc, thÊy khèi lîng b×nh t¨ng 23,6g. LÊy 
dung dÞch trong b×nh cho t¸c dông víi dung dÞch AgNO3 trong NH3 thu ®îc 43,2g Ag kim 
lo¹i. 
Khèi lîng CH3OH  t¹o ra trong ph¶n øng céng hîp hi®ro cña HCHO lµ: 
A - 16,6g 
 
B - 12,6g 
 
C - 20,6g 
 
D - 2,06g 
* C¸ch gi¶i th«ng thêng: 
PTP¦: HCHO + H2 
0
Ni
t
CH3OH 
hçn hîp s¶n phÈm thu ®îc gåm CH3OH vµ HCHO cã khèi lîng lµ 23,6g. 
Cho hçn hîp s¶n phÈm t¸c dông AgNO3/ NH3 
HCHO + Ag2O 
3
NH  CO2 + H2O + 4Ag   
nan = 
1
4 nAg = 
1
4 x 0,4 = 0,1 mol 
 mHCHO = 0,1 x 30 = 3 (g) 
 
3
CH OH
m
23,6 3 20,6(g)

 
 
VËy ®¸p ¸n (C) ®óng 
VÝ dô 51: Chia hçn hîp X gåm 2 axit (A lµ 1 axit no ®¬n chøc, B lµ axit kh«ng no ®¬n 
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      54 
chøc chøa 1 liªn kÕt ®«i). Sè nguyªn tö (trong A, B b»ng nhau. Chia X thµnh 3 phÇn b»ng 
nhau: 
- PhÇn 1 t¸c dông hÕt víi 100ml dung dÞch NaOH 2M. §Ó trung hßa lîng NaOH d 
cÇn 150ml dung dÞch H2SO4 0,5M. 
- PhÇn 2: Ph¶n øng võa ®ñ víi 6,4g Br2 
- PhÇn 3: §èt ch¸y hoµn toµn thu ®îc 3,36 lÝt CO2(®ktc) 
1. Sè mol cña A, B trong X lµ: 
A - 0,01 vµ 0,04  
 
 
B - 0,02 vµ 0,03 
C - 0,03 vµ 0,02 
 
 
D - 0,04 vµ 0,01 
2. C«ng thøc ph©n tö cña A vµ cña B lµ  
A - C2H4O2 vµ C2H2O2  
 
B - C3H6O2 vµ C3H4O2 
C - C4H8O2 vµ C4H6O2 
 
D - C4H6O4 vµ C4H4O4 
* C¸ch gi¶i th«ng thêng 
§Æt c«ng thøc cña 2 axit: CnH2n+1 - COOH  (CxH2xO2) 
 
 
 
 
CnH2n-1 - COOH  
(CxH2x-2O2) 
PTP¦: CnH2n+1 - COOH + NaOH  CnH2n+1 - COONa + H2O 
CnH2n-1 - COOH + NaOH  CnH2n-1 - COONa + H2O 
2NaOH + H2SO4  Na2SO4 + 2H2O 
nNaOH ban ®Çu  = 0,2 mol 
nNaOH d  = 2 x 0,075 = 0,15 mol 
 nNaOH ph¶n øng (1)(2) = 0,2 - 0,15 = 0,05 
Theo ph¬ng tr×nh: 
nX = nNaOH = 0,05 (mol) 
X t¸c dông víi dung dÞch Br2: 
CnH2n-1 - COOH + Br2   CnH2n-1COOHBr2 
0,04 mol      0,04 mol 
 nA = 0,05 - 0,04  = 0,01 (mol) 
(1) §¸p ¸n A ®óng 
P3: CxH2xO2 = 
3x-2
2  O2  xCO2 + xH2O 
 
0,01  
 
0,01 
CxH2x-2O2 + O2  xCO2 + (x-1)H2O 
  0,04  
 
0,04x 
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      55 
 
2
CO
n
= 0,01x + 0,04x = 0,05x = 0,15  x = 3 
VËy CTPT cña 2 axit lµ C3H6O2 
 
 
 
 
C3H4O2 
 
 
* C¸ch gi¶i nhanh: 
1. Dùa vµo cÊu t¹o 2 axit. V× 2 axit ®Òu ®¬n chøc: 
 nX = nNaOH = 0,2 - 0,15 = 0,05 mol 
B cã 1 liªn kÕt ®«i  nB = 
2
Br
6,4
n
0,04
160


 (mol) 
 nA = 0,05 - 0,04 = 0,01 mol 
2. V× A vµ B ®Òu cã cïng sè nguyªn tö C 
CxHyO2 + O2  xCO2 + 
y
2 H2O 
2
Cl
3
6
2
X
3
4
2
n
C H O
0,15
x
3
CTPT A,B
n
0,05
C H O



 


 
 §¸p ¸n B ®óng 
VÝ dô 52: Cho X lµ 1 amino axit. Khi cho 0,01mol X t¸c dông víi HCl th× dïng hÕt 
80ml dung dÞch HCl 0,125M vµ thu ®îc 1,835g muèi khan. Cßn khi cho 0,01mol X t¸c dông 
víi dung dÞch NaOH th× cÇn dïng 25g dung dÞch NaOH 3,2%. C«ng thøc cÊu t¹o cña X lµ: 
C3H6
NH2
COOH
A.
B.
C2H5
NH2
COOH
 
 
 
 C - H2NC3H5(COOH)2 
     D - (H2N)2C3H5COOH 
* C¸ch gi¶i th«ng thêng: 
§Æt CTTQ cña X lµ: (H2N)x - R - (COOH)y 
PTP¦: (H2N)x - R - (COOH)y + xHCl  (ClH3N)x - R(COOH)y   (1) 
 
 
 
0,01mol 
 0,01mol 
(H2N)x - R - (COOH)y + yNaOH  (H2N)x - R - (COONa)y + H2O (2) 
nHCl = 0,01mol ; nNaOH = 
3,2x25
0,02(mol)
40x100

 
Theo ph¬ng tr×nh (1): 
0,01
x
1
0,01


  1 nhãm NH2 
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      56 
(2) y = 
0,02
2
0,01

  2 nhãm COOH 
 Mmuèi = 
1,835
183,5
0,01

  MR = 1835 - (45 x 2) - 36,5 - 16 
MR = 41  C3H5 
VËy c«ng thøc X: H2NC3H5(COOH)2  
* C¸ch gi¶i nhanh: 
Sè mol X = nHCl = 0,01mol  X cã 1 nhãm NH2 
nX = 
1
2 nNaOH  X cã 2 nhãm COOH 
VËy trong 4 ph¬ng ¸n trªn chØ cã C tháa m·n 
VËy ®¸p ¸n (C ) ®óng. 
2.2. Mét sè nguyªn t¾c, qui luËt trong qu¸ tr×nh ¸p dông c¸c ph¬ng ph¸p gi¶i 
nhanh vµo viÖc gi¶i bµi to¸n ho¸ häc TNKQ nhiÒu lùa chän 
2.2.1. Vai trß cña bµi to¸n ho¸ häc  
Bµi to¸n ho¸ häc cã nh÷ng t¸c dông sau: 
- RÌn luyÖn cho c¸c em kh¶ n¨ng vËn dông nh÷ng kiÕn thøc ®· häc, biÕn nh÷ng kiÕn 
thøc tiÕp thu ®îc qua bµi gi¶ng cña thÇy thµnh kiÕn thøc cña m×nh. 
- Gióp cho c¸c em ®µo s©u vµ më réng kiÕn thøc ®· häc mét c¸ch sinh ®éng, phong phó, 
hÊp dÉn. ChØ cã vËn dông kiÕn thøc vµo gi¶i bµi tËp c¸c em míi n¾m v÷ng kiÕn thøc mét c¸ch 
s©u s¾c. 
- Ph¸t triÓn n¨ng lùc nhËn thøc, kh¶ n¨ng suy luËn logic, ®ång thêi bµi tËp ho¸ häc cßn 
rÌn trÝ th«ng minh cho c¸c em. 
2.2.2. ý nghÜa cña viÖc ¸p dông c¸c ph¬ng ph¸p gi¶i nhanh ®Ó gi¶i bµi to¸n TNKQ 
nhiÒu lùa chän 
ViÖc ¸p dông c¸c ph¬ng ph¸p gi¶i nhanh ®Ó gi¶i bµi to¸n  TNKQ nhiÒu lùa chän cã 
nh÷ng u ®iÓm sau: 
+ Phï hîp víi yªu cÇu thêi gian ®Ó lµm mét c©u TNKQ (kho¶ng tõ 2 ®Õn 3 phót) 
+ Gióp c¸c em ph¸t triÓn t duy, t×m tßi nh÷ng ph¬ng ¸n gi¶i nhanh phï hîp víi mçi 
d¹ng bµi to¸n 
+ Ph©n ho¸ ®îc c¸c em trong qu¸ tr×nh vËn dông kiÕn thøc vµ gi¶i bµi tËp  
2.2.3. §Ò xuÊt mét sè nguyªn t¾c, qui luËt ®Ó gi¶i nhanh c¸c bµi to¸n ho¸ häc dïng 
lµm c©u  TNKQ nhiÒu lùa chän  
§Ó cã thÓ gi¶i nhanh c¸c bµi to¸n ho¸ häc trªn c¬ së c¸c ph¬ng ph¸p ®· ph©n tÝch, HS 
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      57 
cÇn ph¶i tiÕn hµnh theo c¸c bíc dùa vµo mét sè nguyªn t¾c vµ qui luËt sau: 
Bíc 1: ®äc kü ®Çu bµi  
ViÖc ®äc kü ®Çu bµi lµ thao t¸c quan träng ®Ó gióp c¸c em ®Þnh híng viÖc gi¶i bµi to¸n. 
Dùa vµo yªu cÇu bµi to¸n mµ cã thÓ chän ph¬ng ph¸p thÝch hîp. 
VÝ dô 1:Hßa tan hoµn toµn 20g hçn hîp 3 kim lo¹i A, B, C vµo mét lîng võa ®ñ dung 
dÞch HCl sau ph¶n øng thu ®îc 4,48l khÝ H2(®ktc) vµ dung dÞch c« c¹n dung dÞch thu ®îc n 
(g) muèi khan. 
m cã gi¸ trÞ lµ : 
A. 27,1g 
 
B. 34,2g 
 
C. 27,3g 
D. 34,4g 
 
E. Kh«ng x¸c ®Þnh ®îc. 
NÕu c¸c em kh«ng ®äc kü bµi to¸n sÏ sa vµo viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng, c©n b»ng 
ph¬ng tr×nh ®Æt Èn. Do ®ã sè Èn ®Æt nhiÒu h¬n d÷ kiÖn ®Çu bµi cho. 
NÕu c¸c em dïng thuËt to¸n gi¶i sÏ mÊt nhiÒu thêi gian, khã ra kÕt qu¶ chÝnh x¸c, cã 
mét sè em thÊy ph¬ng ¸n E cã vÎ hîp lý do ®ã sÏ kh«ng ®óng ®¸p ¸n bµi to¸n. Trong khi ®ã 
yªu cÇu cña bµi to¸n chØ tÝnh khèi lîng muèi sau khi c« c¹n. Lóc nµy c¸c em chØ cÇn ¸p dông 
ngay ®Þnh luËt b¶o toµn khèi lîng ®Ó tÝnh mét c¸ch ®¬n gi¶n, nhanh nhÊt. 
Bíc 2: Ph©n d¹ng bµi to¸n ®Ó chän ph¬ng ph¸p hîp lý. 
Qu¸ tr×nh ®äc kü ®Çu bµi còng gióp c¸c em ph©n d¹ng bµi to¸n mét c¸ch chÝnh x¸c. 
ViÖc ph©n d¹ng bµi to¸n sÏ gióp chän ph¬ng ph¸p hîp lý ®Ó gi¶i. 
- NÕu bµi to¸n oxi hãa khö gi÷a hçn hîp kim lo¹i víi dung dÞch axit hoÆc hçn hîp axit 
gi¶i phãng ra hçn hîp khÝ thêng chóng ta vËn dông ph¬ng ph¸p b¶o toµn electron ®Ó gi¶i. 
- NÕu bµi to¸n cho hçn hîp kim lo¹i t¸c dông víi dung dÞch axit (HCl, H2SO4...) gi¶i 
phãng ra khÝ, yªu cÇu tÝnh khèi lîng muèi th× ¸p dông ®Þnh luËt b¶o toµn khèi lîng ®Ó gi¶i. 
- NÕu bµi to¸n cho khèi lîng hçn hîp ban ®Çu vµ hçn hîp sau ph¶n øng cã thÓ vËn 
dông ph¬ng ph¸p gi¶m khèi lîng ®Ó gi¶i. 
- §èi víi bµi to¸n khö oxit kim lo¹i  b»ng chÊt khö CO, H2, Al cÇn chó ý ®iÓm ®Æc biÖt 
cña ph¶n øng ®ã lµ viÖc lÊy oxi trong oxit kim lo¹i cña CO, H2, Al sÏ dÉn ®Õn tÝnh sè nguyªn 
tö oxi trong oxit. 
- §èi víi bµi to¸n ®èt ch¸y hîp chÊt h÷u c¬ khi cha cho biÕt hîp chÊt h÷u c¬ thuéc lo¹i 
hîp chÊt cô thÓ nµo, dùa vµo quan hÖ sè mol CO2 vµ H2O gióp chóng ta suy luËn ®îc ®Æc 
®iÓm cÊu t¹o cña nã. 
Bíc 3: ¸p dông linh ho¹t c¸c ph¬ng ph¸p vµo qu¸ tr×nh gi¶i bµi to¸n. 
Sau khi tiÕn hµnh ph©n d¹ng bµi to¸n ®Ó lùa chän ph¬ng ph¸p phï hîp c¸c em tiÕn 
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      58 
hµnh vËn dông vµo gi¶i. §Ó gi¶i mét c¸ch chÝnh x¸c c¸c em ph¶i n¾m s©u, ch¾c ch¾n b¶n chÊt 
cña ph¬ng ph¸p sö dông, híng tiÕn hµnh vµ c¸ch thö triÓn khai ph¬ng ph¸p gi¶i cho linh 
ho¹t, ch¾c ch¾n. 
Mét sè bµi to¸n kh«ng chØ gi¶i nhanh theo mét ph¬ng ph¸p mµ cßn cã thÓ sö dông hai 
hay nhiÒu ph¬ng ph¸p gi¶i nhanh kh¸c. §iÒu quan träng lµ c¸c em ph¶i biÕt sö dông ph¬ng 
ph¸p m×nh n¾m ch¾c nhÊt, hiÓu s©u nhÊt th× míi cã thÓ gi¶i bµi to¸n nhanh nhÊt cã hiÖu qu¶ 
nhÊt. 
VÝ dô 2: Oxi hãa hoµn toµn 10,08g mét phoi s¾t thu ®îc mg chÊt r¾n gåm 4 chÊt 
(Fe2O3, Fe3O4, FeO, Fe). Th¶ hçn hîp r¾n vµo dung dÞch HNO3 d thu ®îc 2,24l khÝ (ë ®ktc) 
kh«ng mµu hãa n©u ngoµi kh«ng khÝ. 
VËy m cã gi¸ trÞ lµ: 
A. 12g 
 
B. 24g 
 
C. 14,4g 
 
D. KÕt qu¶ kh¸c 
Bµi to¸n nµy cã thÓ dïng hai ph¬ng ph¸p gi¶i nhanh ®· nªu trªn: ph¬ng ph¸p b¶o toµn 
electron vµ dùa vµo ®Þnh luËt b¶o toµn khèi lîng.  
NÕu dïng ph¬ng ph¸p bµi to¸n electron c¸c em ph¶i n¾m ch¾c b¶n chÊt cña ph¶n øng 
oxi hãa khö, qu¸ tr×nh oxi hãa, qu¸ tr×nh khö, néi dung ph¬ng ph¸p th× míi gi¶i ®îc. 
 
Fe 
 
 
                               HNO3, O2 
       ChÊt khö  
                                          ChÊt oxi hãa 
Fe  3e  Fe3+ 
10.08
56  = 0,18  0,54mol  
 
O2      +     4e             2O
2- 
 
 
 
 
 
 
             
m-10.08
8
      
m-10.08
16
  
 
 
 
 
 
 
NO3
-  + 3e + 4H+  NO + 2H2O 
Ta cã m        =    m chÊt r¾n - m ph«i s¾t 
Theo ph¬ng ph¸p b¶o toµn electron: 0,54 = 
m - 10.08
8
  + 0,3 = 12 (g) 
NÕu dïng ph¬ng ph¸p b¶o toµn khèi lîng, HS ph¶i x¸c ®Þnh ®îc thµnh phÇn chÊt 
tham gia, thµnh phÇn s¶n phÈm t¹o thµnh, ph¬ng híng ¸p dông ®Þnh luËt. 
mr¾n = mmuèi + mno + 
2
H O
m
 -
3
HNO
m
 
Mµ 
3 3
Fe(NO )
Fe
n
n

 ban ®Çu = 0,18 (mol) 
3
NO
n
  t¹o khÝ = NO
n
0,1mol

 
 
(1) 
3
NO
n
  trong muèi = 3
3
NHO
n
0,45mol

 (2) 

3
3(1) ( 2)
HNO
NO
n
n


 = 0,1 + 0,54 = 0,64 (mol) 
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      59 
2
3
H O
HNO
1
n
n
0,32(mol)
2


 
 mr¨n = 232 . 0,18  + 30.0,1 + 18 . 0,32 - 63 . 0,64 = 12 (g) 
§¸p ¸n (A) ®óng 
Mét sè bµi to¸n cã thÓ sö dông ®ång thêi nhiÒu ph¬ng ph¸p gi¶i. Thêng phèi hîp c¸c 
ph¬ng ph¸p: ph¬ng ph¸p t¨ng gi¶m khèi lîng víi ph¬ng ph¸p ¸p dông ®Þnh luËt b¶o toµn 
khèi lîng ph©n tö trung b×nh. 
Ph¬ng ph¬ng b¶o toan electron + ph¬ng ph¸p b¶o toµn khèi lîng. 
VËy gÆp nh÷ng bµi to¸n nµy trªn c¬ së nh÷ng yªu cÇu bµi to¸n c¸c em biÕt chän c¸c 
ph¬ng ph¸p phï hîp, linh ho¹t trong viÖc phèi hîp c¸c ph¬ng ph¸p ®Ó gi¶i nhanh nh÷ng bµi 
to¸n phøc t¹p. 
VÝ dô 3: Cho hçn hîp A gåm hai kim lo¹i kiÒm X, Y thuéc 2 chu kú liªn tiÕp cã khèi 
lîng 17g. Hßa tan hçn hîp A trong 200g H2O thu ®îc dung dÞch B vµ Vl H2 (ë ®ktc). 
C« c¹n dung dÞch B thu ®îc 27,2g chÊt r¾n. 
1. X, Y lµ hai nguyªn tè 
A. Li, Na 
 
B. Na, K 
 
C. K, Rb 
 
D. Rb, Cs 
2. Khèi lîng dung dÞch Y lµ: 
A. 10,82 g 
 
B. 108, 2g 
 
C. 216,4g 
 
D. 21,64g 
3. V cã gi¸ trÞ lµ: 
A. 2,24l 
 
B4,48l 
 
C. 3,36l 
 
D. 6,72l 
Yªu cÇu (1) cña bµi to¸n lµ x¸c ®Þnh hai kim lo¹i do ®ã dïng ph¬ng ph¸p khèi lîng 
ph©n tö trung b×nh ®Ó x¸c ®Þnh.  Nhng ®Ó tÝnh M  =  
mhh
 nhh
 . ViÖc ®Çu tiªn ph¶i ®i t×m sè mol 
hçn hîp mµ ®Çu bµi cho khèi lîng hçn hîp kim lo¹i vµ hçn hîp chÊt r¾n sau ph¶n øng. Do ®ã 
ta dïng ph¬ng ph¸p t¨ng gi¶m khèi lîng ®Ó t×m sè mol cña hçn hîp. VËy c¸c em ph¶i vËn 
dông liÒn lóc hai ph¬ng ph¸p míi x¸c ®Þnh ®îc tªn cña kim lo¹i. 
Yªu cÇu (2) (3) lµ tÝnh khèi lîng dung dÞch B vµ thÓ tÝch khÝ H2 th× ¸p dông ®Þnh luËt 
b¶o toµn khèi lîng míi x¸c ®Þnh nhanh chãng cô thÓ lµ: 
mdd B = mhh kim lo¹i + 
2
2
H O
H
m
m

mµ 
2
H
hh
1
n
n
0,15mol
2


 
Tõ ®ã sÏ x¸c ®Þnh ®îc khèi lîng cña B vµ thÓ tÝch H2 mét c¸ch dÔ dµng. 
Trªn ®©y ThÇy ®· ®Ò xuÊt mét sè nguyªn t¾c, quy luËt, c¸c bíc ®Ó gi¶i nhanh bµi to¸n 
hãa häc dùa vµo c¸c ph¬ng ph¸p gi¶i to¸n nhanh ®· ph©n tÝch. 
Tuy nhiªn viÖc triÓn khai gi¶i nhanh c¸c bµi to¸n cã thùc hiÖn hiÖu qu¶ kh«ng th× ngay 
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      60 
chÝnh b¶n th©n c¸c em cÇn ph¶i trang bÞ cho m×nh kiÕn thøc hãa häc ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c s©u s¾c. 
Ph¶i biÕt suy luËn nhanh, cã sù ph¸n ®o¸n chÝnh x¸c, ph¶i vËn dông linh ho¹t kÕt hîp c¸c 
ph¬ng ph¸p gi¶i nhanh mét c¸ch hîp lý th× viÖc gi¶i c¸c bµi to¸n míi nhanh chÝnh x¸c ®îc. 
2.1.3. X©y dùng hÖ thèng c¸c bµi to¸n hãa häc cã thÓ gi¶i nhanh ®Ó lµm c©u TNKQ 
d¹ng nhiÒu lùa chän 
2.1.3.1. Hãa ®¹i c¬ng. 
Bµi 1: Nguyªn tö nguyªn tè X cã tæng sè h¹t b»ng 34 
X lµ nguyªn tè: 
20
12
24
10
11
12
A. Ne
B. Na
C. Mg
    
 D. 27
13 Al   
E. KÕt qu¶ kh¸c 
Bµi 2: Cã oxit sau: SO2, SO3, CuO, Cu2O 
Oxit nµo cã thµnh phÇn % O thÊp nhÊt: 
A. SO2  
 B. SO3 
 C. CuO 
       D. Cu2O 
Bµi 3: Hai b×nh cÇu cã thÓ tÝch b»ng nhau. N¹p oxi vµo b×nh thø nhÊt, n¹p oxi ®· ®îc 
ozon hãa vµo b×nh thø hai, ¸p suÊt ë hai b×nh nh nhau. §Æt hai b×nh trªn hai ®Üa c©n th× khèi 
lîng cña hai b×nh kh¸c nhau lµ 0,21g. 
Khèi lîng ozon trong oxi ®· ®îc ozon hãa lµ: 
A. 0,63g 
       B. 0,22g                 C. 1,7g 
D. 5,3g  
       E. ThiÕu ®iÒu kiÖn, kh«ng x¸c ®Þnh ®îc. 
Bµi 4: §é tan cña KCl ë 00C lµ 27,6. Nång ®é phÇn tr¨m cña dung dÞch b·o hßa ë nhiÖt 
®é ®ã lµ: 
A. 21,6  
           B. 20,5 
 
            C. 15,8 
D. 23,5  
 
 E. KÕt qu¶ kh¸c 
Bµi 5: LÊy 20g dung dÞch HCl 37%, d = 1,84. §Ó cã dung dÞch 10% lîng níc cÇn pha 
thªm lµ: 
A. 27g  
      B. 25,5g  
                   C. 54g 
D. 80g  
      E. KÕt qu¶ kh¸c. 
Bµi 6: Hßa tan 20 ml dung dÞch 0,05M vµo 20ml dung dÞch H2SO4 0,075M, pH cña dung 
dÞch thu ®îc lµ: 
A. 1 
 
       B. 2 
 
                     C. 3 
D. 2,5  
       E. KÕt qu¶ kh¸c. 
Bµi 7: Hßa tan 200g dung dÞch NaCl 10% víi 800g dung dÞch NaCl 20% ta ®îc mét 
dung dÞch NaCl cã nång ®é phÇn tr¨m lµ: 
Book.Key.To – [B].k                                                                                                        GV : Đỗ Xuân Hưng 
C¸c ph¬ng ph¸p gióp gi¶i nhanh bµi to¸n tr¾c nghiÖm hãa häc                                                                                      61 
A. 18% 
         B. 16% 
 
             C. 1,6% 
D. 15%  
          E. KÕt qu¶ kh¸c. 
Bµi 8: Khi t¨ng nhiÖt ®é thªm 500C tèc ®é cña ph¶n øng t¨ng lªn 12000 lÇn. HÖ sè nhiÖt 
®é cña tèc ®é ph¶n øng lµ: 
A. 4,35  
            B. 2,12 
 
             C. 4,13 
D. 2,45  
            E. KÕt qu¶ kh¸c. 
Bµi 9: Trong mét b×nh kÝn thÓ tÝch kh«ng ®æi chøa bét S vµ C thÓ tÝch kh«ng ®¸ng kÓ. 
B¬m kh«ng khÝ vµo b×nh ®Õn ¸p suÊt p = 2atm, t0 = 250C. BËt tia löa ®iÖn ®Ò S vµ C ch¸y thµnh 
SO2 vµ CO2 sau ®ã ®a b×nh vÒ 25
0C. ¸p suÊt trong b×nh lóc ®ã lµ: 
A. 1,5atm 
 
    B. 2,5atm  
            C. 2atm 
D. 4atm 
 
    E. Kh«ng x¸c ®Þnh ®îc. 
Bµi 10: Chia 8,84g hçn hîp mét muèi clorua kim lo¹i hãa trÞ I vµ BaCl2 thµnh 2 phÇn 
b»ng nhau: 
- Hßa tan hoµn toµn phÇn thø nhÊt vµo níc råi cho t¸c dông víi AgNO3 thu ®îc 8,16g 
kÕt tña. 
- §em ®iÖn ph©n nãng ch¶y phÇn thø hai thu ®îc VlÝt khÝ A bay ra ë anot (ë ®ktc). Víi 
gi¸ trÞ lµ: 
A 6,72l  
                   B. 0,672l 
 
             C. 1,334l 
D. 13,44l 
 
         E. KÕt qu¶ kh¸c. 
2.1.3.2. Hãa V« C¬ 
 Bµi 11: Sôc hÕt mét lîng khÝ Clo vµo dung dÞch NaBr vµ NaI vµ ®un nãng thu ®îc 
1,17g NaCl. 
1. Sè mol hçn hîp NaBr vµ NaI ®· ph¶n øng lµ. 
A. 0,1 mol 
 
    B. 0,15mol 
 
C. 1,5mol 
D. 0,03mol 
 
     E. KÕt qu¶ kh¸c. 
2. Sè mol Clo ®· sôc vµo lµ: 
A. 0,01mol 
 
     B. 0,02mol 
 
C. 0,025mol 
D. 0,015mol  
     E. KÕt qu¶ kh¸c 
Bµi 12: Cho 4,48l hçn hîp khÝ N2O vµ CO2 tõ qua b×nh ®ùng níc v«i trong d, thÊy chØ 
cã 1,12l khÝ tho¸t ra. VËy thµnh phÇn phÇn tr¨m theo khèi lîng cña hçn hîp lµ: 
A. 75% vµ 25% 
       B. 33,33% vµ 66,67       C. 45%, 55% 
D. 25% vµ 75% 
       E. TÊt c¶ ®Òu sai: 
Bµi 13: §èt ch¸y hoµn toµn 1,2g mét muèi sunfat cña kim lo¹i. KhÝ SO2 tho¸t ra bÞ oxi